ສະໝຸນໄພປ້ອງກັນ ແລະ ກຳຈັດເພ້ຍໄຟໃນນາເຂົ້າ
ເພ້ຍໄຟ (Rice thrips)
ຊື່ວິທະຍາສາດ: Stenchaetothrips biformis (Bagnal)
ຊື່ສາມັນ: Rice thrips
ຊື່ພາສາລາວ: ເພ້ຍໄຟ
ເພ້ຍໄຟ ແມ່ນແມງໄມ້ທໍາລາຍເຂົ້າ ທີ່ມີຮູບຮ່າງຂະຫນາດນ້ອຍ ຊຶ່ງບໍ່ສາມາດເບິ່ງເຫັນຮູບຮ່າງດ້ວຍຕາເປົ່າຢ່າງຊັດເຈນໄດ້ ແຕ່ຕ້ອງໄດ້ເບິ່ງຜ່ານແວ່ນຂະຫຍາຍ ຫຼື ກ້ອງຈຸລະທັດ, ມີຂະຫນາດລໍາຕົວຍາວປະມານ 1-2 ມມ ມີທັງຊະນິດມີປີກ ແລະ ບໍ່ມີປີກ. ໂຕແກ່ມີສີດໍາ, ໂຕອ່ອນມີສີເຫຼືອງອ່ອນປີກສີນໍ້າຕານ, ສ່ວນທ້ອງມີລັກສະນະສ້ວຍຍາວ, ໂຕແກ່ ຈະວາງໄຂ່ໃສ່ໃນເນື້ອເຍື່ອຂອງໃບເຂົ້າ.
ການລະບາດ
ສ່ວນຫຼາຍມັກລະບາດໃນໄລຍະທີ່ເປັນຕົ້ນກ້າ ຫາ ປັກດໍາໄດ້ປະມານ 2-3 ອາທິດ ໂດຍສະເພາະແມ່ນຊ່ວງທີ່ມີອາກາດຮ້ອນ, ແຫ້ງແລ້ງ, ຝົນຕົກຫນ້ອຍ ຫຼື ສະພາບເຂົ້າທີ່ຂາດນໍ້າ, ແຕ່ບາງຄັ້ງເພ້ຍໄຟກໍອາດເຂົ້າທໍາລາຍໃນໄລຍະເຂົ້າອອກດອກ
ລັກສະນະການທໍາລາຍ
- ເພ້ຍໄຟໂຕອ່ອນ ແລະ ໂຕແກ່ຈະດູດກິນນໍ້າລ້ຽງຈາກໃບເຂົ້າທີ່ອ່ອນ, ລັກສະນະໃບເຂົ້າທີ່ຖືກທໍາລາຍ ປາຍໃບຈະຫ່ຽວ, ຂອບໃບຈະມ້ວນເຂົ້າຫາກາງໃບ, ໃບກາຍເປັນສີເຫຼືອງ, ມີການຈະເລີນເຕີບໂຕຊ້າ, ຖ້າມີການລະບາດຫຼາຍ ຈະເຮັດໃຫ້ຕົ້ນເຂົ້າຕາຍ
- ຖ້າທໍາລາຍໃນໄລຍະເຂົ້າອອກດອກ ແມ່ນດູດກິນນໍ້າລ້ຽງໃນດອກ ແລະ ເຮັດໃຫ້ເມັດເຂົ້າລີບຈໍານວນຫຼາຍ
- ເພ້ຍຈະອາໄສຢູ່ໃນໃບທີ່ມ້ວນເຂົ້ານັ້ນ, ໃບທີ່ເປັນສີຂຽວ ຫຼື ຫຼືບໃບເຂົ້າ
ວິທີການປ້ອງກັນ
- ນໍາໃຊ້ແນວພັນເຂົ້າ ທີ່ມີຄວາມຕ້ານທານຕໍ່ເພ້ຍໄຟ ເຊັ່ນ: ເຂົ້າດໍ, ເຂົ້າມະລິດໍາ, ເຂົ້າອີແອ
- ໃຊ້ຝຸ່ນຢູເລຍ (ຝຸ່ນເລັ່ງໃນອັດຕາ 10 ກິໂລກຼາມ/ໄຣ ຫວ່ານເມື່ອອາຍຸເຂົ້າໄດ້ 10 ວັນ) ເພື່ອເລັ່ງການຈະເລີນເຕີບໂຕຂອງເຂົ້າ.
- ອະນາໄມບໍລິເວນອ້ອມໄຮ່ນາ ບໍ່ໃຫ້ຮົກເຮື້ອ ແລະ ເອົານໍ້າເຂົ້າໃສ່ໄຮ່ນາບໍ່ໃຫ້ແຫ້ງ
- ນໍາໃຊ້ສະຫມຸນໄພປ້ອງກັນ ເພ້ຍອ່ອນ, ເພ້ຍໄຟ, ໄຮແດງ, ເພ້ຍຈັກຈັ່ນສີຂຽວ, ເພ້ຍຈັກຈັ່ນ ສີນ້ໍາຕານ, ບົ້ງຊອນໃບ ແລະ ອື່ນໆ ອີກ ຊຶ່ງປະກອບມີສ່ວນປະສົມ ແລະ ອັດຕາສ່ວນຄື: ໃບຂົມກະເດົາ 1 ກິໂລກຼາມ, ສີໄຄເຄື່ອງ 1 ກິໂລກຼາມ (ໃຊ້ໄດ້ຫມົດທັງຕົ້ນ), ຫົວຂ່າ 1 ກິໂລກຼາມ, ກາກນ້ໍາຕານ3 ລີດ, ນໍ້າສະອາດ10 ລິດ
ວິທີປະຕິບັດ: ຊອຍສ່ວນປະສົມທັງຫມົດໃຫ້ມີຂະຫນາດນ້ອຍໆ ປະສົມໃສ່ກັນ, ແຊ່ປະໄວ້ 1 ມື້ ຫຼື 24 ຊົ່ວໂມງ ຈຶ່ງນໍາເອົາອອກມາຕອງດ້ວຍຜ້າສະອາດ
ວິທີນໍາໃຊ້: ເອົານໍ້າສະຫມຸນໄພທີ່ຕອງໄວ້ ໃນອັດຕາ 1 ລິດ/ນໍ້າສະອາດ 15 ລິດ ແລ້ວສີດພົ່ນຕິດຕໍ່ກັນເປັນເວລາ 3 ວັນ ຖ້າສັງເກດເຫັນເພ້ຍໃນປະລິມານທີ່ຫຼາຍແມ່ນໃຫ້ຫຼຸດອັດຕາສ່ວນຂອງນໍ້າລົງ ຫຼັງຈາກນັ້ນປະສົມເຂົ້າກັນ ແລ້ວນໍາໄປສີດພົ່ນ.
ວິທີການກໍາຈັດ
- ລົງຕິດຕາມ ແລະ ສໍາຫຼວດໄຮ່ນາເປັນປະຈໍາ ຫາກພົບເຫັນໃບເຂົ້າມ້ວນປະມານ10 ໃບ/ສຸມ ໃຫ້ເອົານ້ຳໃສ່ຖ້ວມຍອດເຂົ້າປະໄວ້ປະມານ 12 ຊົ່ວໂມງ ແລ້ວຈິ່ງເປັ່ງນ້ຳອອກ ເພື່ອໄລ່ເພ້ຍໄຟໂຕແກ່ອອກຈາກໄຮ່ນາ
- ຖ້າເຂດທີ່ມີແຫຼ່ງນ້ຳແມ່ນໃຫ້ປ່ອຍນ້ຳໃຫ້ຖວ້ມຕົ້ນເຂົ້າປະໄວ້ 1-2 ວັນ ແລ້ວກໍປ່ອຍນ້ຳອອກ
- ກໍລະນີລະບາດຮ້າຍແຮງ ໃຫ້ນໍາໃຊ້ຢາເຄມີ (Imimdaoloprio, Deltamethrin) ໃນອັດຕາສວນທີ່ລະບຸໄວ້ໃນຂ້າງກ່ອງຢາ, (ຖ້າບໍ່ຈໍາເປັນແມ່ນບໍ່ໃຫ້ໃຊ້)