ຫຍ້າຢາງອຶງໃບນ້ອຍ / Chitrapala

ການນຳໃຊ້

ພືດເປັນຢາ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Euphorbia scordiifolia Jacq. / EUPHORBIACEAE

ຊື່ພ້ອງ

Anisophyllum scordiifolium (Jacq.) Klotzsch & Garcke
Chamaesyce scordiifolia (Jacq.) Croizat
Euphorbia thymifolia Forssk.
Euphorbia tomentosa Pers.
Xamesike scordiifolia (Jacq.) Raf.

ຊື່ອື່ນ

ໄທ: ນ້ຳນົມຣາຊະສີນ້ອຍ
ອັງກິດ: Nagarjuli, Shwet-karni, Close up of the flowers, Chitrapala, Nilappala, Sittrapaladai, Dhakti-dudhi ແລະ Nasrai koro phisa

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ຈັດເປັນໄມ້ລົ້ມລຸກຂະໜາດນ້ອຍ, ມີອາຍຸພຽງປີ. ລຳຕົ້ນເປັນລຳເລືອ, ເລືືອເປັນວົງ ຫຼື ຕັ້ງຊື່ຂື້ນ, ມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່າສູນກາງປະມານ 20 ຊມ, ແຕກກິ່ງກ້ານສາຂາຫຼາຍ, ສູງປະມານ 15 ຊມ, ສີບົວປົນສີນ້ຳຕານແດງ, ທຸກສ່ວນຂອງລຳຕົ້ນມີຂົນກະຈາຍຢູ່ທົ່ວ, ລຳຕົ້ນມີຢາງສີຂາວ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງກົງກັນຂ້າມກັນ, ຮູບຮີ, ຍາວ 4-9 ມມ, ໂຄນໃບບ້ຽວ, ຂອບແສກແຂ້ວເລື່ອຍແບບຫ່າງໆ, ປາຍມົນ ຫຼື ມີຕິ່ງໜາມ, ແຜ່ນໃບມີຂົນກະຈາຍຫ່າງໆທັງສອງດ້ານ. ກ້ານໃບຍາວປະມານ 1 ມມ, ກ້ຽງ. ຫູໃບຮູບແຖບ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກ, ອອກຕາມງ່າມໃບ, ມີ 1-2 ຊໍ່, ບໍ່ມີກ້ານ. ດອກຍ່ອຍຂະໜາດນ້ອຍ, ດອກແຍກເພດໃນຕົ້ນດຽວກັນ, ສີບົວປົນແດງ. ໃບປະດັບດອກມີຫຼາຍ, ຮູບແຖບ, ຍາວປະມານ 1 ມມ. ດອກເພດຜູ້ຈັບຢູ່ດ້ານຂ້າງ, ມີຈຳນວນຫຼາຍ. ເກສອນເພດຜູ້ມີ 1 ອັນ, ກ້ານຊູຖົງລະອອງສັ້ນ, ຈັບເທິງກ້ານດອກ. ດອກເພດແມ່ມີ 1 ດອກ, ຈັບຢູ່ເທິງ. ເຕົ້າໄຂ່ມີ 3 ຫ້ອງ, ປາຍຮວງຮັບແຍກອອກເປັນ 3 ກ້ານ, ຍາວປະມານ 0.6 ມມ, ປາຍແຍກອອກເປັນ 3 ແສກ. ໝາກຮູບແຄບຊູນ, ມີ 3 ພູ, ຍາວປະມານ 1 ມມ, ມີຂົນສັ້ນກະຂາຍຫ່າງໆ. ກ້ານໝາກຍາວ 0.3-0.4 ມມ. ແກ່ນມີ 1 ແກ່ນຕໍ່ພູ, ສີເຫຼືອງປົນສີນ້ຳຕານ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສັບພະຄຸນ:
    ຕົ້ນ: ແກ້ອາການຕົກໃຈງ່າຍໃນເດັກນ້ອຍ, ແກ້ໄຂ້ຈັບສັ່ນ, ແກ້ອາການເຈັບທ້ອງບິດຈາກແບັກມິເຣຍ, ຮັກສາອາການລຳໄສ້ອັກເສບ, ຄັ້ນເອົານ້ຳປະສົມກັບເຫຼົ້າແກ້ພິດສັດ, ແມງໄມ້ ແລະ ສັດເລືອຄານທີ່ມີພິດ, ຄັ້ນເອົານ້ຳແກ້ຂີ້ກາກ ແລະ ຮັກສາຕານເຕັ້ນຂຶ້ນຮອບແອວ.
    ທັ້ງຕົ້ນ: ແກ້ຫູນ້ຳໜວກ, ແກ້ອາການທ້ອງຂີ້ຮາກ, ສາມາດຂ້າ ແລະ ຂັບຖ່າຍພະຍາດພິດ, ຮັກສາລິດຊີດວງທະວານທີ່ມີເລືອດອອກ, ຕຳພອກແຜພາຍນອກ, ຮັກສາຜື່ນຄັນ, ຜິວໜັງອັກເສບ, ແກ້ກາກນ້ຳນົມ, ແກ້ອາການອັກເສບ ແລະ ແກ້ມບວມ.
    ໃບ: ໃຊ້ພອກແກ້ພິດງູກັດ, ຕຳພອກຮັກສາພະຍາດຜິວໜັງ ແລະ ແກ້ກະດູກເຄື່ອນ.
    ໃບ ແລະ ແກ່ນ: ຕຳພອກຮັກສາແຜເຮັດໃຫ້ແຜຫາຍໄວຂຶ້ນ.
    ໃບ ແລະ ທັ້ງຕົ້ນ: ຕຳພອກຮັກສາແຜພາຍນອກ.
    ບໍ່ບອກສ່ວນນຳໃຊ້: ໃຊ້ເປັນຢາລະບາຍ.
ຂໍ້ມູນວິທະຍາສາດ:
    ສານສະກັດເອທານອລ: ຂະໜາດ 50, 100, 200 ມກ/ກກ ສາມາດຕ້ານກ້ານອັກເສບຂອບຕີນໄດ້ 9.14%, 29.43% ແລະ 45.71% ຕາມລຳດັບ.
    ສານສະກັດເມທານອລ: ສາມາດຊ່ວຍຫຼຸດລະດັບນ້ຳຕານຂອງເອັນໄຊມ໌ໃນເລືອດຂອງຕັບ Alanine amino tranferase (ALT), Aspartate Aminotranferase (AST) ແລະ Lipid peroxidation (LPO), ແຕ່ບໍ່ໄດ້ປະສິດທິພາບເທົ່າກັບຢາປັດຈຸບັນ ເພາະສະນັ້ນຈຶ່ງສາມາດນຳມາໃຊ້ເປັນຢາພື້ນເມືອງຊ່ວຍຮັກສາອາການອັກເສບ ແລະ ອາການຕົວເຫຼືອງອັນເນື່ອງມາຈາກຄວາມຜິດປົກກະຕິຂອງຕັບ.
ຄຸນປະໂຫຍດ:
    ທັ້ງຕົ້ນ: ນຳມາຕຳປະສົມກັບແອມໂມເນຍຄຣໍໄຣດ໌ໃຊ້ຫົວແກ້ຮັງແຄ, ໃຊ້ປະສົມເປັນຢາສີດໄລ່ຍຸງ ແລະ ໃຊ້ເປັນຢາຂັບພະຍາດພິດໃນໝາ.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Parmar, G.R., Pundarikakshudu, K. (2017). Comparative Pharmacognostic and Phytochemical Standardization of Euphorbia hirta L. and Euphorbia thymifolia L. J. PharmTech Res., 7(1).

Parmar, G., Pundarikakshudu, K., Balaraman, R. (2019). Anti-anaphylactic and antiasthmatic activity of Euphorbia thymifolia L. on experimental animals. Journal of Traditional and Complementary Medicine, 9(1): 60-65.

Mali, P.Y., Panchal, Sh.S. (2013). A review on phyto‑pharmacological potentials of Euphorbia thymifolia L. Ancient Science of Life, 32(3).

Muthumani, D., Hedina, A., Kausar, J., Anand, V., Pushpa. (2016). Phytopharmacological activities of Euphorbia thymifolia Linn.Systematic Reviews in Pharmacy., 7(1):30-34.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY