ຕົ້ນໂທມດົງ / Timi

ການນຳໃຊ້

ພືດເປັນຢາ

ສີ່ງປູກສ້າງ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Mitragyna rotundifolia (Roxb.) Kuntze / RUBIACEAE

ຊື່ພ້ອງ

Mitragyna brunonis (Wall. ex G.Don) Craib
Nauclea brunonis Wall. ex G.Don
Nauclea rotundifolia Roxb.

ຊື່ອື່ນ

ໄທ: ກຣະທຸ່ມ, ກຣະທຸມເນີນ, ກ້ວາງຕຸ້ມ, ກາຢູໝຶກ ແລະ ແກ່ນເຫຼືອງ.
ອັງກິດ: Timi

ສະຖານະພາບການອະນຸລັກ

Least Concern

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ຈັດເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດນ້ອຍ ຫຼື ຂະໜາດກາງ. ລຳຕົ້ນຕັ້ງຊື່, ສູງ 10-15 ມ, ປາຍຍອດຮູບໄຂ່, ເປືອກນອກສີເທົາ ຫຼື ສີເທົາປົນຂຽວ, ແຕກເກັດເປັນບາງ, ຫຼຸດງ່າຍ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງກົງກັນຂ້າມສອງແຜ່ນພຽງຕັ້ງສາກສະຫຼັບກັນ, ຮູບໄຂ່ກວ້າງ ຫຼື ຮູບກົມ, ກວ້າງ 9-18 ຊມ, ຍາວ 10-22 ຊມ, ໂຄນໃບວ້ຳ ຫຼື ຮູບຫົວໃຈ, ຂອບລຽບ ຫຼື ເປັນຄື້ນ, ປາຍກົມ ຫຼື ຕັດ, ແຜ່ນໃບຂ້ອນຂ້າງໜາ, ຜິວໃບດ້ານເທິງລຽບ ຫຼື ມີຂົນກະຈາຍຫ່າງໆ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມສີເທົາອ່ອນນຸ້ມ, ໃບແຫ້ງສີນ້ຳຕານແດງ. ກ້ານໃບຍາວ 1.5-6 ຊມ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກແໜ້ນ, ອອກຕາມປາຍກິ່ງ, ແຕ່ລະຊໍ່ດອກມີຫູໃບ 1 ຄູ່, ຊໍ່ດອກບານເຕັມທີກວ້າງ 1.5-2 ຊມ. ກາບດອກ ແລະ ກີບດອກປາຍແຍກອອກເປັນ 5 ແສກ. ໝາກແຫ້ງ, ຮູບກົມ, ຂະໜາດປະມານ 2.5 ຊມ, ຜິວແຂງ, ເປັນກ້ອນກົມ, ຜິວບໍ່ບໍ່ເຊື່ອມຕິດກັນ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສັບພະຄຸນ:
    ໃບ: ແກ້ປວດທ້ອງ, ແກ້ບິດ, ທ້ອງເບັງ, ເຈັບທ້ອງຂີ້ຮາກ ແລະ ແກ້ປວດເມື່ອຍຕາມຮ່າງກາຍ.
    ເປືອກ: ຮັກສາແຜຕິດເຊື້ອ ແລະ ຮັກສາພະຍາດຜິວໜັງ.
    ທັງຕົ້ນ: ເປັນສະໝູນໄພແກ້ໄຂ້ ແລະ ຊ່ວຍຫຼຸດຄວາມດັນເລືອດ.
ສິ່ງປຸກສ້າງ:
    ເນື້ອໄມ້: ໃຊ້ໃນການກໍ່ສ້າງ ແລະ ໃຊ້ເປັນເຄື່ອງມືໃນການກະເສດ.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Shellard, E.J., Phillipson, J.D. Sarpong, K. (1971). Rhynchophylline and isorhynchophylline N-oxides from species of Mitragyna. Phytochemistry Volume 10(10).

Tungphatthong, Ch., Urumarudappa, S.K.J., Awachai, S., Sooksawate, Th., Sukrong, S. (2021). Differentiation of Mitragyna speciosa, a narcotic plant, from allied Mitragyna species using DNA barcoding-high-resolution melting (Bar-HRM) analysis. Scientific Reports volume 11.

Abdel Karim, M., Waladeen, S., Ok, I. (2019). Isolation and Partial Characterization of a Flavanone from Sudanese Mitragyna inermis (Willd.) O. Kuntze (Rubiaceae) Stem Bark. International Journal of Research in Pharmacy and Pharmaceutical Sciences, 4(4): 58-61.

Gong, F., Gu, H.-p., Xu, Q.-t., Kang, W.-y. (2012). Genus Mitragyna: Ethnomedicinal uses and pharmacological studies. Phytopharmacology, 3(2) 263-272.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY