Return to Knowledge Base

ສົ້ມປ່ອງ / Gamboge tree

Cite
ການນຳໃຊ້
ພືດເປັນຢາ
ກ້ອນນ້ຳມັນຢາງ / ນ້ຳຢາງ
ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ
Garcinia hanburyi Hook.f. / CLUSIACEAE
ຊື່ພ້ອງ
Garcinia morella var. pedicellata T.Hanb.
ຊື່ອື່ນ
ໄທ: ທົງທອງ ແລະ ທົງ.
ອັງກິດ: Gamboge tree, Indian gamboge tree, Hanbury's garcinia ແລະ Gambojia.
ຈີນ: 藤黄树.
ສະຖານະພາບການອະນຸລັກ
Near Threatened
ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດນ້ອຍ ຫຼື ຂະໜາດກາງ. ລຳຕົ້ນສູງ 10-15 ມ, ທຸກສ່ວນມີຢາງສີເຫຼືອງ, ເປືອກເປັນສີນ້ຳຕານ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງກົງກັນຂ້າມ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບຫອກ, ກ້ວາງ 4-6 ຊມ, ຍາວ 8-14 ຊມ, ໂຄນໃບບ້ຽວ ຫຼື ຮຽວແຫຼມ, ຂອບລຽບ, ປາຍແຫຼມ, ແຜ່ນໃບໜາຄ້າຍຄືໜັງ, ຜິວໃບດ້ານເທິງເປັນສີຂຽວເຂັ້ມ, ຜິວລຽບມັນ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມເປັນສີຂຽວອ່ອນ. ກ້ານໃບຮູບກົມ, ຍາວ 1-1.5 ຊມ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກ, ອອກຕາມງ່າມໃບ ຫຼື ປາຍຍອດ. ດອກຍ່ອຍມີ 2-5 ດອກ, ສີເຫຼືອງ. ກາບດອກມີ 4 ກາບ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບກົມ, ສີຂຽວອ່ອນ ຫຼື ສີຂຽວປົນສີເຫຼືອງ. ກີບດອກມີ 4 ກີບ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບກົມ, ເນື້ອໜາ. ເກສອນເພດຜູ້ຈຳນວນຫຼາຍ. ໝາກຮູບກົມ ຫຼື ຮູບຮີ, ເນື້ອອົມນ້ຳ, ສີເຫຼືອງປົນສົ້ມ. ແກ່ນ 1 ເມັດ, ຮູບໄຂ່.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສັບພະຄຸນ: 

  • ເປືອກ ແລະ ຕົ້ນ: ມີສັບພະຄຸນເປັນຢາລະບາຍ ແລະ ຊ່ວຍຂັບພະຍາດພິໂຕແປ.
  • ຕົ້ນ: ສາມາດຂ້າເຊື້ອແບັກທິເຣຍໄດ້, ສານ GAMBOGIC ເຊິ່ງສາມາດຂ້າເຊື້ອເອດ ແລະ ຈຸລັງມະເຮັງ.
  • ຢາງຈາກລຳຕົ້ນ: ນຳມາເປັນຢາຖ່າຍຊະນິດຮຸນແຮງ, ໃຊ້ເປັນຢາທາພາຍນອກຊ່ວຍຮັກສາແຜ່ເປືອຍ, ໃຊ້ເປັນສ່ວນປະສົມຕົວຢາທີ່ຮັບໃຊ້ຮັກສາແຜ່ໃຄ່ພອງ ແລະ ຂີ້ກາກ.

ຄຸນປະໂຫຍດ: 

  • ນ້ຳຢາງຈາກຕົ້ນ: ເປັນຢາງໜຽວສີເຫຼືອງ ນຳມາໃຊ້ເປັນສີຍ້ອມຜ້າ ແລະ ນຳໄປເຮັດເປັນແມ່ສີເຫຼືອງອີກດ້ວຍ, ຢາງສາມາດນຳມາໃຊ້ທາສີໄມ້, ສາມາດນຳມາເຮັດສີນ້ຳສຳລັບແຕ້ມຮູບໄດ້ ໂດຍຈະໃຫ້ສີເຫຼືອງ.
ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ
Aral, S., Rameshkumar, K.B. (2017). Gamboge- The bark exudate from Garcinia species. Diversity of Garcinia species in the Western Ghats: Phytochemical Perspective, 11.
Lan Phương, D., Thuy, N.Th., Q. Long, Ph., Minh Quan, Ph., , Thu Thuy, T.Th., Th. Hong Minh, Ph., Kuo, P.-Ch., D.Thang, T., (2018). Fatty Acid, Tocopherol, Sterol Compositions and Antioxidant Activity of Three Garcinia Seed Oils. Rec. Nat. Prod, 12(4): 323-331.
Jalonen, R., Choo, K.Y., Hong, L.T., Sim editors, H.C. (2009). Status in seven South and Southeast Asian countries. Forest Genetic Resources, Conservation and Management.
Lao, Y., Wang, X., Xu, N., Zhang, H., Xu, H. (2014). Application of proteomics to determine the mechanism of action of traditional Chinese medicine remedies. Journal of Ethnopharmacology 155: 1–8.
Salman, Z., Yu-Qing, J., Bin, L., Cai-Yun, P., Muhammad Iqbal, Ch., Atta-ur, R., Wei, W. (2019). Antioxidant Nature Adds Further Therapeutic Value: An Updated Review on Natural Xanthones and Their Glycosides. Digital Chinese Medicine 2: 166-192.
ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ
Duangkhae KEONOY
ການປະກອບສ່ວນ