ໝາມເຂ / Cockspur thorn

ການນຳໃຊ້

ພືດເປັນຢາ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Maclura cochinchinensis (Lour.) Corner / MORACEAE

ຊື່ພ້ອງ

Cudrania cochinchinensis (Lour.) Yakuro Kudo & Masam.
Cudrania cochinchinensis var. gerontogea (Siebold & Zucc.) Kudô & Masam.
Cudrania fruticosa (Roxb.) Wight ex Kurz
Cudrania integra F.T.Wang & Tang
Cudrania javanensis Trécul
Cudrania javanensis var. bancroftii F.M.Bailey
Cudrania obovata Trécul
Cudrania rectispina Hance
Cudrania rumphii Thwaites
Cudrania spinosus Kuntze
Maclura cochinchinensis var. gerontogea (Siebold & Zucc.) H.Ohashi
Maclura gerontogea Siebold & Zucc.
Trophis spinosa Roxb. ex Willd.
Vanieria cochinchinensis Lour.
Vanieria cochinchinensis var. gerontogea (Siebold & Zucc.) Nakai

ຊື່ອື່ນ

ໄທ: ຕົ້ນແກແລ, ແກກ້ອງ, ຊ້າງງາຕອກ, ເຂ, ໜາມເຂ, ນ້ຳຄຽວໂຊ, ສັກຂີ ແລະ ເຫຼືອງ.
ອັງກິດ: Cockspur thorn, False Custard ແລະ Cochin-china Cudrania.
ຈີນ: 構棘, 构棘 ແລະ 葨芝.

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ຈັດເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດນ້ອຍ, ໄມ້ຟຸ່ມ ຫຼື ໄມ້ເລືອ. ລຳຕົ້ນສູງ 5-10 ມ, ມີໜາມແຂງແຫຼມ, ອອກຕາມລຳຕົ້ນ, ກິ່ງງ່າ, ຍາວ 1-5 ຊມ, ປາຍໂຄ້ງເລັກນ້ອຍ, ເນື້ອໄມ້ແຂງ, ມີຢາງສີຂາວ ຫຼື ສີເຫຼືອງອ່ອນ. ໃບດ່ຽວ, ອອກວຽນສະຫຼັບ, ຮູບຮີ, ກ້ວາງ 1-5 ຊມ, ຍາວ 2-11 ຊມ, ໂຄນໃບມົນ ຫຼື ແຫຼມ, ຂອບລຽບ, ປາຍແຫຼມ ຫຼື ມົນ, ມີໜາມແຫຼມອອກບໍລິເວນງ່າມໃບ 1 ອັນ, ຍາວປະມານ 1 ຊມ, ສີຂຽວ, ຜິວໃບດ້ານເທິງລຽບມັນ. ກ້ານໃບຍາວ 0.3-1.5 ຊມ. ມີຫູໃບຂະໜາດນ້ອຍ, ຫຼົ່ນງ່າຍ. ດອກແຍກເພດຕ່າງຕົ້ນກັນ. ດອກເພດຜູ້ຈະອອກເປັນຊໍ່ຕາມງ່າມໃບ, ມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່າສູນກາງ 0.7-1 ຊມ, ສີຂາວ. ກີບດອກມີ 4 ກີບ, ຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ນອກກີບດອກມີຂົນສັ້ນ. ມີໃບປະດັບຂະໜາດນ້ອຍຈັບຢູ່ບໍລິເວນດອກ, ຮູບບ່ວງ. ເກສອນເພດຜູ້ມີ 4 ກ້ານຂະໜາດນ້ອຍຫຼາຍ. ດອກເພດແມ່ມີຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກແໜ້ນ, ອອກຕາມງ່າມໃບເປັນຄູ່ຫຼື ດ່ຽວ, ມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່າສູນກາງ 6-8 ມມ. ກີບລວມໂຄນເຊື່ອມຕິດກັນ, ປາຍແຍກເປັນ 4 ແສກ. ເຕົ້າໄຂ່ຈັບຢູ່ໃນຖານຮອງດອກ, ຄໍ່ເຕົ້າໄຂ່ຈະຍາວກວ່າກີບລວມເລັກນ້ອຍ. ກ້ານຊໍ່ດອກຍາວ 0,3-1 ຊມ. ໝາກລວມ, ຮູບກົມ, ມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່າສູນກາງ 1-2,5 ຊມ, ມີຢ່າງສີຂາວ. ແກ່ນມີຂະໜາດນ້ອຍ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສັບພະຄຸນ:

ເນື້ອໄມ້: ໃຊ້ເປັນຢາບຳລຸງກຳລັງ, ຊ່ວຍບຳລຸງທາດໃນຮ່າງກາຍ, ບຳລຸງເລືອດ, ເປັນຢາແກ້ໄຂ້ຮາກ, ແກ້ໄຂ້ພິດ, ໃຊ້ເປັນຢາພາຍນອກເພື່ອຫຼຸດໄຂ້, ຊ່ວຍຮັກສາເກັດເລືອດ, ຮັກສາພະຍາດເລືອດອອກຕາມຫວ່າງແຂ້ວ, ແກ້ອາການຖອກທ້ອງ, ຊ່ວຍຮັກສາລົງຂາວຂອງແມ່ຍິງ, ໃຊ້ເປັນຢາບຳລຸງສຳລັບຜູ້ຍິງທີ່ເກີດລູກໃຫມ່, ຊ່ວຍບຳລຸງນ້ຳເຫຼືອງໃຫ້ເປັນປົກກະຕິ, ແກ້ອາການຕົວເຫຼືອງ, ແກ້ພຸພອງ, ຮັກສາພະຍາດຜິວໜັງຊຳເຮື້ອ ແລະ ໃຊ້ເປັນຢາຂັບປັດສະວະ.
ດອກ: ຊ່ວຍຂັບເສມຫະ (ເນື້ອໄມ້, ດອກ), ໃຊ້ເປັນຢາແກ້ພະຍາດຫິດ ແລະ ຜື່ນຄັນ.
ສານສະກັດຈາກຮາກ: ສານສະກັດດ້ວຍແຮັກເຊນ ແລະ ຄໍໂຣຟອລຈາກຮາກຊ່ວຍຕ້ານອານຸມູນອິດສະຫຼະ.

ຄຸນປະໂຫຍດ: ເນື້ອໄມ້ໃຊ້ໃນການຍ້ອມສີຜ້າໂດຍຈະໃຫ້ສີເລືອງ ເຊິ່ງເປັນສານທີ່ມີຊື່ວ່າ Morin.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Leakaya, N., Hirunpanich Sato, V., Chewchinda, S. (2018). Antioxidant Activity, Total Phenolic, Total Flavonoid Content and HPTLC Analysis of Morin in Maclura cochinchinensis Heartwood Extract. Thai Journal of Pharmaceutical Sciences 42.

Kummee, S., Intaraksa, N. (2008). Antimicrobial activity of Desmos chinensis leaf and Maclura cochinchinensis wood extracts. Songklanakarin J. Sci. Technol. 30 (5), 635-639.

Sato, V.H., Chewchinda, S., Parichatikanond, W., Vongsak, B. (2020). In vitro and in vivo evidence of hypouricemic and anti-inflammatory activities of Maclura cochinchinensis (Lour.) Corner heartwood extract. / Journal of Traditional and Complementary Medicine 10 :85-94.

Dutta Pramanick, D. (2017). A Synoptic Account of the Family Moraceae in Uttarakhand. eJournal of Applied Forest Ecology (eJAFE), 5(1): 17-26.

Puff, C., Chayamarit, K. (2011). Living underwater for up to four months of the year: observations on the rheophytes of the Mekong River in the Pha Taem National Park area (Thailand/Laos border). Thai for .Bull. (BOT.) 39: 173–205.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY