ຈິ້ງຫຼີດດຳ / Black Field Cricket

ຊະນິດຮ່ວມ

ການນຳໃຊ້

ອາຫານ

ສີນຄ້າ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Gryllus bimaculatus De Geer, 1773 / Gryllidae

ຊື່ພ້ອງ

Gryllus ater Saussure, 1877
Acheta capensis Fabricius, 1775
Gryllus interruptus Walker, 1869
Gryllus lugubris Stål, 1855
Gryllus marginalis Walker, 1869
Gryllus (Acheta) rubricollis Stoll, 1813

ຊື່ອື່ນ

Two-spotted Cricket

ພັນລະນາລັກສະນະສັນຖານ

ແມງຈິງຫຼີດທ້ອງດຳ ຮ່າງກາຍແບ່ງອອກເປັນ 3 ສ່ວນຄື: ສ່ວນຫົວ, ສ່ວນເອີກ ແລະ ສ່ວນທ້ອງ. ຂະໜາດຮ່າງກາຍປານກາງ ຮູບຮ່າງກົມຊົງກະບອກ (ຂະໜາດຮ່າງກາຍກວ້າງປະມານ 0.5-0.7 ຊມ ແລະ ຍາວປະມານ 2-2.5 ຊມ). ລໍາໂຕເປັນສີດໍາ ຫຼື ເປັນສີນໍ້າຕານປົ່ນດໍາ, ສີຂອງປີກມີ 3 ສີຄື: ບາງໂຕສີດໍາ, ບາງໂຕສີແກ່ນຂາມ ແລະ ບາງໂຕສີທອງ ແຕ່ທຸກໆໂຕບ່ອນກົກປີກຈະມີຂີດເຫຼືອງຢູ່ 2 ຂີດ. ໂຕແມ່ປີກຈະກ້ຽງ ແລະ ສ່ວນໂຕຜູ້ກົກປີກຈະມີຄື້ນຍິກໆໄວ້ສຳພັດກັນເພື່ອຜະລິດເປັນສຽງໃນການກ້ຽວພາລາສີ. ໜວດຍາວ 1 ຄູ່ ເປັນແບບເສັ້ນດາຍ (Filiform) ມີປ້ອງຈຳນວນຫຼາຍ. ມີຂາ 3 ຄູ່. ຂາຄູ່ຫຼັງປ້ອງ tibia ຈະປະກອບດ້ວຍໜາມລຽນເປັນແຖວຈໍານວນຫຼາຍ, ສໍາລັບໂຕແມ່ມີອະໄວຍະວະສຳລັບໄວ້ວາງໄຂ່ເປັນທໍ່ຍາວໆຢູ່ບໍລີເວນກົ້ນ. ລາຄາຂາຍຈິງຫຼີດຕາມທ້ອງຕະຫຼາດ 45,000-60,000 ກີບ/ກິໂລກຼາມ. ລັກສະນະໜວດ: 1 ຄູ່ ສັ້ນ ເປັນແບບເສັ້ນດ້າຍ (Filiform), ລັກສະນະປາກ: ແບບກັດກິນ (Chewing type), ລັກສະນະປີກ: ເນື້ອປີກຂ້ອນຂ້າງໜາ 2 ຄູ່, ຄູ່ທໍາອິດຂ້ອນຂ້າງໜາ (Tegmina) ປົກຫຸມປີກຄູ່ຫຼັງ ແລະ ຄູ່ຫຼັງເປັນແຜ່ນບາງໃສ (Membrane), ລັກສະນະຂາ: ມີ 3 ຄູ່ ເປັນແບບໄຕຄານ (Walking legs) ແຕ່ມີຂາຄູ່ຫຼັງຈະມີຂະໜາດໃຫຍ່ ແລະ ຂາປ້ອງ Femur ມີຂະໜາດໃຫຍ່ແຂງແຮງ, ປ້ອງ Tibia ຍາວ ມີໜາມລຽນກັນເປັນແຖວຈໍານວນຫຼາຍ ໄວ້ສຳລັບກະໂດດ (Jumping leg), ລັກສະນະຕາ: ຕາລວມ (Compound eyes) ຂະໜາດໃຫຍ່ 1 ຄູ່ ແລະ ຕາດ່ຽວ (Ocelli), ແຫຼ່ງທີ່ພົບແມງຈິງຫຼີດທ້ອງດໍາ: ສາມາດພົບໄດ້ທົ່ວໄປຕາມກ້ອງກ້ອນຂີ້ໄຖ, ກ້ອງກ້ອນຫີນ, ກ້ອງຊາກເສດໃບໄມ້ ແລ ອື່ນໆ, ອາຫານຂອງຈິິງຫຼີດທ້ອງດຳ: ກິນໃບພືດ ແລະ ສັດເປັນອາຫານ (Omnivores).

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສາມາດພົບໄດ້ທົ່ວທຸກພາກຂອງ ສປປລາວ ທີ່ປະຊາຊົນບັນດາເຜົ່ານິຍົມນໍາມາປຸງແຕ່ງເປັນອາຫານ ທີ່ໃຫ້ສານອາຫານສູງຈຳພວກ ທາດໂປຼຕີນ (Protein), ນິຍົມນຳມາເປັນອາຫານຮັກສາພະຍາດຂາດສານອາຫານ, ນໍາມາລ້ຽງເປັນສິນຄ້າ, ນໍາມາເປັນອາຫານຂອງສັດ. ຈິ້ງຫຼີດເປັນແມງໄມ້ເສດຖະກິດຊະນິດໜຶ່ງທີ່ນິຍົມລ້ຽງ ແລະ ນຳມາບໍລິໂພກທົ່ວທຸກແຂວງຂອງປະເທດເນື່ຶອງຈາກມີລົດຊາດທີ່ແຊບ, ກອບ, ມັນ ແລະ ມີຄຸນຄ່າທາງອາຫານສູງ ເຊັ່ນ ວິຕາມີນ ແລະ ແຄລຊ້ຽມສູງ. ໃນເມື່ອກ່ອນມີການຈັບຈິ້ງຫຼີດທຳມະຊາດມາບໍລິໂພກພາຍໃນຄົວເຮືອນ ຫຼື ສົ່ງຈຳໜ່າຍຕາມຊຸມຊົນເທົ່ານັ້ນ, ແຕ່ເນື່ອງດ້ວຍເປັນແມງໄມ້ທີ່ມີຄວາມຕ້ອງການສູງເພາະເມື່ອນຳມາທອດແລ້ວກອບ, ມັນ, ເຮັດໃຫ້ມີຄວາມນິຍົມສູງ ຈົນເຮັດໃຫ້ໃນປະຈຸບັນມີການລ້ຽງຈິ້ງຫຼີດຈຳໜ່າຍເພື່ອໃຫ້ພຽງພໍກັບຄວາມຕ້ອງການ ແລະ ຄວາມນິຍົມທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນໃນແຕ່ລະວັນ. ຕາມຕະຫຼາດທ້ອງຖີ່ນ ຈິ້ງຫຼີດມີຂາຍໃນລາຄາ 40,000-50,000 ກິບຕໍ່ກິໂລ.

ການສຶບພັນ ແລະ ວົງຈອນຊີວິດ

ການສືບພັນ (Reproduction): ການສືບພັນ ແລະ ວົງຈອນຊີວິດຂອງແມງຈິງຫຼີດທ້ອງດໍາ ແມ່ນອາໄສເພດຜູ້ ແລະ ເພດແມ່ ໃນການສືບພັນ. ແມງຈິງຫຼີດທ້ອງດຳໂຕຜູ້ຈະໃຊ້ການສຳພັດກັນຂອງປີກຄູ່ໜ້າເພື່ອໃຫ້ເກີດການສັ່ນສະເທືອນໃຫ້ມີສຽງໃນການກ້ຽວພາລາສີ ແລະ ຮ້ອງໂຕແມ່ເຂົ້າມາໃກ້ໃນການປະສົມພັນ. ເຮົາສາມາດສັງເກດເບິ່ງໂຕແມ່ທີ່ເຕັມໄວ (ມີປີກສົມບູນຫຸ້ມທ້ອງແລ້ວ) ປະມານ 14-15 ມື້ ຈະເລື່ມມີການປະສົມພັນ ແລະ ຕໍ່ຈາກນັ້ນປະມານ 4 ມື້ ຈະເລີ່ມວ່າງໄຂ່ ໂດຍໂຕແມ່ຈະໃຊ້ອະໄວຍະວະວ່າງໄຂ່ເປັນທໍ່ຍາວແທ່ງລົງໃນດິນທີ່ມີຄວາມຊຸມ ແລະ ວ່າງໄຂ່ເປັນກຸ່ມໆ ກຸ່ມລະປະມານ 3-5 ໜ່ວຍ.
ໄລຍະໄຂ່ (Eggs): ແມງຈິງຫຼີດທ້ອງດໍາ ໂຕແມ່ 1 ໂຕ ຈະວ່າງໄຂ່ປະມານ 600-1.000 ໜ່ວຍ, ໄຂ່ເປັນສີເຫຼືອງທີ່ມີລັກສະນະເປັນແທ່ງຍາວຄືກັບເມັດເຂົ້າສານ ແລະ ຝັກອອກມາເປັນໂຕອ່ອນປະມານ 7 ມື້ ແຕ່ກໍ່ຂຶ້ນກັບສະພາບອາກາດເຊັນ: ອາກາດໜາວໄຂ່ຈະແຕກປະມານ 18 ມື້.
ໄລຍະເປັນໂຕອ່ອນ (Nymphs): ລັກສະນະຂອງໂຕອ່ອນທີ່ແຕກອອກມາຈາກໄຂ່ໃໝ່ຈະເປັນສີຂາວອ່ອນ ແລະ ຮ່າງກາຍຈະກ່າຍມາເປັນສີລາຍດຳພາຍໃນ 1-2 ມື້ ທີ່ມີລັກສະນະຄ້າຍຄືພໍ່ ແລະ ແມ່ ແຕ່ບໍ່ມີປີກ(ຮອງຮ່ອຍຂອງປີກ). ໂຕອ່ອນມີການລອກຄາບຈາກໂຕອ່ອນມາເປັນໂຕເຕັມໄວປະມານ 1-2 ຄັ້ງ.
ໄລຍະໂຕເຕັມໄວ (Adults): ຂະໜາດຮ່າງກາຍປານກາງ ຮູບຮ່າງກົມຊົ່ງກະບອກ (ຂະໜາດຮ່າງກາຍກ້ວາງປະມານ 0.5-0.7 ຊມ ແລະ ຍາວປະມານ 2-2.5 ຊມ). ລໍາໂຕເປັນສີດໍາ ຫຼື ເປັນສີນໍ້າຕານປົ່ນດໍາ, ສີຂອງປີກມີ 3 ສີຄື: ບາງໂຕສີດໍາ, ບາງໂຕສີແກ່ນຂາມ ແລະ ບາງໂຕສີທອງ ແຕ່ທຸກໆໂຕບ່ອນກົກປີກຈະມີຂີດເຫຼືອງຢູ່ 2 ຂີດ. ໂຕແມ່ປີກຈະກ້ຽງ ແລະ ສ່ວນໂຕຜູ້ກົກປີກຈະມີຄື້ນຍິກໆໄວ້ສຳພັດກັນເພື່ອຜະລິດເປັນສຽງໃນການກ້ຽວພາລາສີ. ໜວດຍາວ 1 ຄູ່ ເປັນແບບເສັ້ນດາຍ (Filiform) ມີປ້ອງຈຳນວນຫຼາຍ. ມີຂາ 3 ຄູ່. ຂາຄູ່ຫຼັງປ້ອງ tibia ຈະປະກອບດ້ວຍໜາມລຽນເປັນແຖວຈໍານວນຫຼາຍ, ສໍາລັບໂຕແມ່ມີອະໄວຍະວະສຳລັບໄວ້ວ່າງໄຂ່ເປັນທໍ່ຍາວໆຢູ່ບໍລີເວນກົ້ນ.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Anutrakinchai, S., Gawborisut, S. & Hanboonsong, Y. 2014. Cost reduction and value adding for farmed house crickets. Khon kaen Agriculture Jounal 42(3): 329-336.

Bateman, Philip W. 1998. Mate preference for novel partners in the cricket Gryllus bimaculatus. Ecological Entomology. 23 (4): 473–475.

Jamjanya, T. & Thavorn-anukulkit, C. 2548. Mass rearing of edible cricket (Modicogryllus confirmata Walker). Department of Entomology, Faculty of Agriculture, Khon Kaen University.

Kayikananta, L. & Sakwattanakamchron, C. 2002. Biological study on crickets for developing rearing management. Proceedings of the Forestry Conference 2002.

Pongiriyakit, P. 2004. Biodiversity and Ecology of Crickets in Western Region of Thailand. Master of Science (Agriculture), Major Field: Entomology, Department of Entomology.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

ລີພອນ ໜໍ່ປະເສີດ (ພາກວິຊາຊີວະວິທະຍາ, ຄະນະວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ)