ຫົວກອຍ / Asiatic Bitter Yam

ເປັນພືດເຄືອ ຍາວປະມານ 2 ມ, ທີ່ກ້ຽວໄປທາງຊ້າຍມື, ມີໜາມແຂງ ແລະ ມີລະບົບຮາກຝອຍ ໂດຍຈຳນວນຫນຶ່ງ ໃນນັ້ນໄດ້ເຕີບໂຕຂຶ້ນເປັນຫົວມົນນ້ອຍໆ ເວລາຍັງອ່ອນແລ້ວຍາວຢຽດອອກເວລາຫົວແກ່ຂຶ້ນ ແຕ່ກໍ່ຍັງຄົງຮູບຮ່າງລັກສະນະຂ້ອນຂ້າງມົນເໝືອນເດີມ ແລະ ສາມາດເຕີບໂຕເຖິງຂະໜາດໜ້າຕັດ ປະມານ 30 ຊມ ແລະ ມີນ້ຳໜັກ ປະມານ 35 ກລ. ຫົວກອຍ ມີສີນ້ຳຕານ ແລະ ມີຮາກຝອຍເສັ້ນນ້ອຍໆສີເຟືອງຫາສີຫມົ່ນອ່ອນໆຈັບຕາມຜິວດ້ານນອກ. ຫົວກອຍດິບທີ່ບັນຈຸມີທາດເບື່ອ ມີເນື້ອຂ້າງໃນເປັນສີຂາວຫາສີເຫຼືອງອ່ອນໆ. ເຄືອມີຂະໜາດໜ້າຕັດປະມານ 9 ມມ, ມີໜາມ ແລະ ມີສີຂຽວຫາສີເຟືອງ. ໃບມີຂະໜາດ 30 x 28 ຊມ ປະກອບດ້ວຍ 3 ໃບນ້ອຍມີໜາມອ່ອນຕາມກ້ານໃບ ແລະ ເຊັ່ນໃບດ້ານຫຼັງ ພ້ອມມີຂົນຕາມກ້ອງໃບ. ພົ້ວດອກຜູ້ ຍາວປະມານ 50 ຊມ ກົ່ງລົງທາງລຸ່ມ ມີດອກສີເຫຼືອງ ຫາ ສີນ້ຳຕານອ່ອນ, ຫຸ້ມດ້ວຍຂົນອ່ອນໆສີຂາວສຳລັບພົ້ວດອກແມ່ ເປັນດອກດ່ຽວ. ໝາກເປັນໝາກແຄັບຊູນ (capsule) ສີນ້ຳເຜີ້ງ, ມີປີກ, ມີຂະໜາດປະມານ 40-60 x 10-12 ມມ ແລະ ແກ່ນ ກໍ່ມີປີກຄືກັນ. ໃນອິນດູຈີນ ພົບວ່າ ມີທັງໝົດ 4 ສາຍພັນ ຂອງກອຍ ເຊັ່ນ: ສາຍພັນ mollissima, scaphoides, hispida ແລະ dalmona. ໃນເຂດອິນດູຈີນມີປະມານ 12-15 ຊະນິດມັນ ທີ່ເກີດໃນທຳມະຊາດ ແລະ ໃນນີ້ ̧ມີ Dioscorea alata L. (ມັນທຽນຂາວ) ແລະ D. bulbifera L. (ມັນເປົ້າ) ທີ່ໄດ້ນຳມາປູກເປັນພືດສວນ.