ໄກ່ລາດ / Chickens

ການຜະລິດໄກ່ໄດ້ປະກອບສ່ວນຕໍ່ຄວາມຫມັ້ນຄົງທາງດ້ານສະບຽງອາຫານໃນຫຼາຍປະເທດທີ່ກໍາລັງພັດທະນາ ແລະ ໄດ້ສະຫນອງລາຍໄດ້ໃຫ້ແກ່ຊາວກະສິກອນທີ່ທຸກຍາກ, ໂດຍສະເພາະແມ່ຍິງ. ຄົນລາວສ່ວນຫຼາຍບໍລິໂພກຊີ້ນ 30 ຫາ 40 ກຼາມ ຕໍ່ມື້, ເຊິ່ງໃນລະຫວ່າງ 8.2 ຫາ 9.7 ກຼາມປະກອບມີຊີ້ນສັດປີກ. ການຜະລິດໄກ່ຢູ່ ສປປ ລາວ ມີຢູ່ 3 ປະເພດໃຫຍ່່ຄື: ການຜະລິດແບບປ່ອຍຢູ່ສວນຫຼັງບ້ານໄດ້ທີ່ມີຈໍານວນສັດປີກ ຫນ້ອຍກວ່າ 50 ໂຕ (ພົບເລື້ອຍໃນ ສປປ ລາວ), ການຜະລິດແບບເຄິ່ງທັນສະໄຫມ ທີ່ມີຈໍານວນສັກປີກ ບໍ່ເກີນ 1,000 ໂຕ ແລະ ການຜະລິດ ຂະຫນາດໃຫຍ່ ທີ່ມີຈໍານວນສັດປີກ ຫຼາຍກວ່າ 1,000 ໂຕຂຶ້ນໄປ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍ່ຕາມ, ເນື່ອງຈາກການຜະລິດໄກ່ໃນທ້ອງຖິ່ນ ຕອບສະຫນອງໄດ້ແຕ່ສ່ວນ ຫນຶ່ງຂອງຄວາມຕ້ອງການພາຍໃນປະເທດ, ຈຶ່ງເປັນສາເຫດໃຫ້ ສປປ ລາວ ຕ້ອງນໍາເຂົ້າໄກ່ຈາກປະເທດເພື່ອນບ້ານ 63 ສ່ວນຮ້ອຍຂອງຄົວເຮືອນກະສິກໍາ ລ້ຽງໄກ່ໄດ້ທັງຫມົດ 9.3 ລ້ານໂຕ ແລະ ໃນນັ້ນ 93% ແມ່ນສາຍພັນທ້ອງຖິ່ນ. ແຜນທີ່ຫຼັກ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນວ່າ ຄົວເຮືອນທີ່ລ້ຽງໄກ່ສ່ວນຫຼາຍ ແມ່ນ ຢູ່ພາກເຫນືອຂອງ ສປປ ລາວ, ສ່ວນນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ ກໍ່ຖືວ່າ ເປັນສູນກາງລ້ຽງໄກ່ແບບທຸລະກິດ ແລະ ສອງສ່ວນສາມ ຂອງໄກ່ທີ່ລ້ຽງເປັນສິນຄ້າ ໃນ ສປປ ລາວ ຖືກລ້ຽງໃນສະຖານທີ່ແຫ່ງນີ້. ດັ່ງທີ່ ແຜນທີ່ຫຼັກ ໄດ້ສະແດງໃຫ້ເຫັນ, ມີພຽງແຕ່ 222 ບ້ານ ທີ່ສ່ວນໃຫຍ່ ຢູ່ພາກຕາເວັນອອກ ຂອງແຂວງບໍລິຄໍາໄຊ, ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ແລະ ຢູ່ເຂດທົ່ງພຽງບໍລະເວນ, ບໍ່ໄດ້ລ້ຽງໄກ່. ແຂວງ ສະຫວັນນະເຂດ ມີ 57,700 ຄົວເຮືອນທີ່ລ້ຽງໄກ່, ຕາມດ້ວຍ ແຂວງວຽງຈັນ ແລະ ແຂວງ ຈໍາປາສັກລວມມີທັງຫມົດ 45,400 ແລະ 41,200 ຄົວເຮືອນ ຕາມລໍາດັບ. ເຖິງຢ່າງໃດກໍຕາມ ມີພຽງ 58% ຂອງຄົວເຮືອນລ້ຽງໄກ່ ໃນ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ, ໃນຂະນະທີ່ ແຂວງຈໍາປາສັກ ມີ 68% ແລະ ແຂວງວຽງຈັນ ມີ 83%. ໃນແຂວງເຊກອງ ແລະ ແຂວງອັດຕະປື ມີ 7,400 ແລະ 13,100 ຄົວເຮືອນລ້ຽງໄກ່, ກວມເອົາ 74% ແລະ 77% ຂອງຈໍານວນຄົວເຮືອນທັງຫມົດ ຂອງແຕ່ລະແຂວງ. ໃນແຂວງຜົ້ງສາລີ ມີ 23,600 ຄົວເຮືອນລ້ຽງໄກ່ ຫຼື 90% ຂອງຄົວເຮືອນທັງຫມົດ, ເປັນແຂວງທີ່ມີສ່ວນແບ່ງຂອງຄົວເຮືອນ ລ້ຽງໄກ່ສູງທີ່ສຸດ. ລະຫວ່າງປີ 1999 ແລະ 2011, ປະຊາກອນໄກ່ທ້ອງຖິ່ນ ໄດ້ເພີ່ມຂຶ້ນ 3.7% ຫຼື ປະມານ 1 ລ້ານ ໂຕ. ການເພີ່ມຂື້ນ ໄດ້ເກີດຂຶ້ນໃນທົ່ວປະເທດ ຍົກເວັ້ນແຕ່ ແຂວງຈໍາປາສັກ, ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ, ແຂວງຄໍາມ່ວນ ແລະ ແຂວງຫົວພັນ. ຈໍານວນໄກ່ທີ່ເປັນສິນຄ້າ ມີີການຂະຫຍາຍຕົວເພີ່ມຂຶ້ນ 124% ຫຼື 6.9% ຕໍ່ປີ; ເກືອບ 84% ຂອງໄກ່ທີ່ເປັນສິນຄ້າ ຖືກລ້ຽງຢູ່ພາກກາງຂອງ ສປປ ລາວ, ເກືອບຮອດ 470,000 ໂຕ ໄກ່ຊີ້ນ ແລະ ໄກ່ໄຂ່ (ຫຼື ປະມານ 72% ຂອງສາຍພັນທັງຫມົດ) ສ່ວນຫຼາຍ ຖືກລ້ຽງຢູ່ທີ່ນະຄອນຫຼວງວຽງຈັນ. ການລ້ຽງໄກ່ແບບທຸລະກິດໄດ້ຂະຫຍາຍຕົວເພີ່ມຂຶ້ນ ເພື່ອຕອບສະຫນອງຄວາມຕ້ອງການ ຊີ້ນ ແລະ ໄຂ່ໄກ່ ໃນເຂດຕົວເມືອງ. ໃນອີກດ້ານຫນຶ່ງປະຊາກອນໄກ່ໃນແຂວງຈໍາປາສັກ ໄດ້ຫຼຸດລົງ 207,100 ໂຕ ລະຫວ່າງປີ 1999 ແລະ 2011, ກວມເອົາ 62% ຂອງ ການຫຼຸດລົງທັງຫມົດຂອງທົ່ວປະເທດ. ຖັດມາ ແມ່ນ ແຂວງສະຫວັນນະເຂດ ມີ 94,600 ໂຕ ໃນປີ 2011 ເມື່ອທຽບກັບປີ 1999 ໄດ້ຫຼຸດລົງ 28% ຂອງການຫຼຸດລົງທັງຫມົດ. ແຂວງຄໍາມ່ວນ ຫຼຸດລົງ 6.6% ແລະ ແຂວງຫົວພັນ ຫຼຸດລົງ 3.5%, ລວມທັງສອງແຂວງ ກວມເອົາ 10% ຂອງການຫລຸດລົງທັງຫມົດ. ການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງການລ້ຽງໄກ່ ສ່ວນໃຫຍ່ ແມ່ນເນື່ອງຈາກ ການບໍລິໂພກຊີ້ນທີ່ເພີ່ມຂຶ້ນໃນລະດັບຊາດ, ລະດັບພາກພື້ນ ແລະ ລະດັບສາກົນ. ການເພີ້ມຂຶ້ນ ຍັງໄດ້ກ່ຽວພັນເຖິງ ການໄດ້ຮັບຄວາມຮູ້ດ້ານວິຊາການ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງ ທີ່ດີຂຶ້ນກ່ຽວກັບການລ້ຽງໄກ່ແບບອຸດສາຫະກໍາ. ລັດຖະບານໄດ້ມີບົດບາດອັນສໍາຄັນ ຍິ່ງຕໍ່ກັບການເພີ່ມຂຶ້ນຂອງການລ້ຽງໄກ່ ໂດຍການນໍາເອົາແຜນການພັດທະນາສັດລ້ຽງແບບກ້າວຫນ້າ ເພື່ອສ້າງຄວາມເຂັ້ມແຂງ ແລະ ສົ່ງເສີມ ການຜະລິດສັດ (GoL, 2006, FAO, 2007). ບັນດາພະຍາດ ເຊັ່ນ ໄຂ້ຫວັດສັດປີກ, ອະຫິວາ ແລະ ລີວຄາດສເຊິນ ເປັນອຸປະສັກຫນຶ່ງທີ່ສໍາຄັນຕໍ່ກັບການພັດທະນາ ອຸດສະຫະກໍາລ້ຽງໄກ່. ຄວາມຮູ້ທີ່ຈໍາກັດກ່ຽວກັບກ່ຽວກັບການດູແລສຸຂະພາບສັດ, ໂພຊະນາການ ແລະ ການຄຸ້ມຄອງ ເປັນໄພຂົ່ມຂູ່ເພີ້ມເຕີມ ໃຫ້ແກ່ການຂະຫຍາຍຕົວ ຂອງອຸດສະຫະກໍາສັດປີກ.