ຜັກແປ້ງນົວ / Tree spinach

ການນຳໃຊ້

ອາຫານ

ສີນຄ້າ

ພືດເປັນຢາ

ພືດປະດັບ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Cnidoscolus aconitifolius (Mill.) I.M.Johnst. / Euphorbiaceae

ຊື່ພ້ອງ

Cnidoscolus aconitifolius subsp. aconitifolius
Cnidoscolus chaya Lundell
Cnidoscolus chayamansa McVaugh
Cnidoscolus fragrans (Kunth) Pohl
Cnidoscolus longipedunculatus (Brandegee) Pax & K.Hoffm.
Cnidoscolus napifolius (Desr.) Pohl
Cnidoscolus palmatus (Willd.) Pohl
Cnidoscolus quinquelobatus (Mill.) León
Jatropha aconitifolia Mill.
Jatropha aconitifolia var. multipartita Müll.Arg.
Jatropha aconitifolia var. palmata (Willd.) Müll.Arg.
Jatropha aconitifolia var. papaya (Medik.) Pax
Jatropha deutziiflora Croizat
Jatropha fragrans Kunth
Jatropha longipedunculata Brandegee
Jatropha napifolia Desr.
Jatropha palmata Willd.
Jatropha palmata Sessé & Moc. ex Cerv.
Jatropha papaya Medik.
Jatropha quinqueloba Sessé
Jatropha quinquelobata Mill.
Jatropha urens var. inermis Calvino
Jatropha urens var. longipedunculata Brandegee

ຊື່ອື່ນ

Chinese name: 树菠菜, 乌头叶花棘麻
Eng: Chaya
Thai: ຕົ້ນຊາຍາ, ຕົ້ນມະລະກໍກິນໃບ, ຕົ້ນຄະນ້າເມ໊ກຊິກັນ, ຕົ້ນຜົງຊູຣົດ
Vietnamese name: Cây chaya, Cây trà

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ຜັກແປ້ງນົວເປັນໄມ້ພຸ່ມ, ອາຍຸຫຼາຍປີ. ລຳຕົ້ນມີລັກສະນະອວບໜາ, ສູງ 2-4 ມ. ຫຼື ອາດສູງກວ່ານີ້. ເປືອກລຳຕົ້ນເປັນສີນ້ຳຕານ, ເມື່ອຫັກຈະເຫັນນ້ຳຢາງສີຂາວຢູ່ພາຍໃນ. ກີ່ງງ່າອ່ອນຈະເປັນສີຂຽວ, ມີຮອຍຈາກໃບຫຼົ່ນອອກ. ໃບດ່ຽວ, ແບບຝາມື (ຄ້າຍໃບໝາກຫຸ່ງ ແຕ່ມີຂະໜາດນ້ອຍກວ່າ), ຂອບໃບແຍກອອກເປັນ 4-7 ແສກ, ເສັ້ນໃບເຫັນຊັດເຈັນດ້ານທ້ອງໃບ, ແຜ່ນໃບກ້ຽງທັ້ງສອງດ້ານ. ກ້ານໃບຍາວ 20-40 ຊມ, ສີຂຽວ, ກ້ຽງ. ດອກອອກເປັນຊໍ່ທີ່ປາຍຍອດ ຫຼື ປາຍກີ່ງ, ແຕ່ລະຊໍ່ມີດອກຈຳນວນຫຼາຍ, ກາບດອກສີຂຽວ, ກີບດອກສີຂາວ. ໝາກມົນກົມເມື່ອຍັງອ່ອນຈະເປັນສີຂຽວ, ເມື່ອແກ່ເປັນສີນ້ຳຕານ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ຜັກແປ້ງນົວນິຍົມນຳມາປູງແຕ່ງເປັນອາຫານໂດຍເກັບຍອດອ່ອນ ແລະ ໃບອ່ອນ. ສ່ວນຫຼາຍມັກປະສົມກັບອາຫານປະເພດຕ່າງໆເຊັ່ນຂົ້ວ, ເອະ, ແກງ ແລະ ອື່ນໆ. ຣົດຊາດຂອງມັນຈະຄ້າຍກັບຜັກຄະນ້າ ແຕ່ແຊບກວ່າ. ນອກຈາກເປັນອາຫານທີ່ມີຣົດຊາດແຊບແລ້ວ ຍັງມີຄຸນປະໂຫຍດທາງດ້ານການຢາເຊັ່ນ: ໃຊ້ເປັນຢາລະບາຍ, ຂັບປັດສະວະ, ເພີ່ມການໄຫຼວຽນຂອງເລືອດ, ຊ່ວຍຍ່ອຍອາຫານ, ຊ່ວຍບຳລຸງສາຍຕາ, ຊ່ວຍຫຼຸດນ້ຳໜັກ, ລ້າງສານພິດຈາກໝາກໄຂ່ຫຼັງ, ປ້ອງກັນການເຈັບຫົວ, ເພີ່ມແຄລຊຽມໃຫ້ກະດູກ, ຊ່ວຍຂ້າເຊື້ອໃນປອດ, ປ້ອງກັນເລືອດຈາງເພີ່ມທາດເຫຼັກໃນເລືອດ, ຊ່ວຍຄວບຄຸມນ້ຳຕານກັບຜູ້ເປັນພະຍາດເບົາຫວານ, ຊ່ວຍບຳລຸງສະໝອງໃຫ້ເຮັດວຽກຢ່າງມີປະສິດທິພາບ. ຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການທາງອາຫານສູງ, ໃບຜັກແປ້ງນົວ 100 ກຣາມ, ຈະປະກອບດ້ວຍນ້ຳ 85.3%, ຄຣ໌ໂບໄຮເດຣດ 4.2%, ໂປຣຕີນ 5.7%, ໄຂມັນ 0.4%, ໃຍອາຫານ 1.9%, ມີແຮ່ທາດຕ່າງໆເຊັ່ນ: ແຄລຊຽມ 199.4 ມິນລິກຣາມ, ໂພແທສຊຽມ 217.2 ມິນລິກຣາມ, ຟອສຟໍຣັດ 39.0 ມິນລິກຣາມ, ເຫຼັກ 11.4 ມິນລິກຣາມ, ມີວິຕາມິນຊີ 164.7 ມິນລິກຣາມ, ແລະ ວິຕາມິນເອ 0.085 ມິນລິກຣາມ. ນອກຈາກນີ້ຍັງມີການລາຍງານວ່າເປັນຜັກທີ່ມີຄຸນຄ່າທາງອາຫານສູງກວ່າຜັກອື່ນໆ 2-3 ເທົ່າ.

ຂໍ້ຄວນລະວັງ: ຜັກແປ້ງນົວ ມີຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການສູງ, ແຕ່ຄວນປຸງແຕ່ງໃຫ້ສຸກ ເພາະຜັກດິບມີທາດຜິດກຸ່ມໄຮໂດຣໄຊຍານິກ ໄກລໂຄໄຊດ໌ (hydrocyanic glycosides) ເຊິ່ງເປັນທາດອັນຕະລາຍຕໍ່ຮ່າງກາຍ. ດັ່ງນັ້ນຄວນຕົ້ມໃຫ້ສຸກຢ່າງໜ້ອຍຜ່ານຄວາມຮ້ອນ 15-20 ນາທີ ແລະ ຫ້າມກີນຜັກດິບ.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Kuti, J.O. and E.S. Torres. 1996. Potential nutritional and health benefits of tree spinach. In: Janick J, editor. Progress in new crops. Arlington: ASHS Press VA;1996. P.516-520.

Kuti, J.O., Kuti, H.O. 1999. Proximate composition and mineral content of two edible species of Cnidoscolus (tree spinach). Plant Foods Hum. Nutr. 53(4):275-83.

Kuti, J.O., Konoru, H.B. 2006. Cyanogenic glycosides content in two edible leaves of tree spinach (Cnidoscolus spp.). J. Food Compost Anal. 19(6-7):556-61.

Godfrey, C.O., Nwankpa, P., Uloneme, G.C., Etteh, C.C., Ben-Udechukwu, C., Okafor, P.N. 2015. Toxicity evaluation of Cnidoscolus aconitifolius on female albino wistar rats. IJSER 2015;6(9):165-9.

Kuti, J.O., Konuru, H.B. 2004. Antioxidant capacity and phenolic content in leaf extracts of tree spinach (Cnidoscolus spp.). J Agric Food Chem 2004;52(1):117-21.

Ramos-Gomez, M., Figueroa-Perez, M.G., Guzman-Maldonado, H., Loarca-Pina, G., Mendoza, S., Quezada-Tristan, T., et al. 2017. Phytochemical Profile, Antioxidant properties and hypoglycemic effect of chaya (Cnidoscolus chayamansa) in stz-induced diabetic rats. ?J Food Biochem 2017;41(1):e12281.

Pérez-González MZ, Gutiérrez-Rebolledo GA, Yépez-Mulia L, Rojas-Tomé IS, Luna-Herrera J, Jiménez-Arellanes MA. Antiprotozoal, antimycobacterial, and anti-inflammatory evaluation of Cnidoscolus chayamansa (Mc Vaugh) extract and the isolated compounds. Biomed Pharmacother 2017;89:89-97.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

ແກ້ວອຸດອນ ສຸວັນນະກູມມານ ແລະ ບັນດິດ ຣາຊຜາງທອງ