ໝາກບົກຄາຍ / Mak bok khai

ການນຳໃຊ້

ອາຫານ

ພືດເປັນຢາ

ສີ່ງປູກສ້າງ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Chaetocarpus castanocarpus (Roxb.) Thwaites / Peraceae

ຊື່ພ້ອງ

Chaetocarpus castanaecarpus var. genuinus DC.
Adelia castanicarpa Roxb.
Regnaldia cluyticides H.Bn.
Regnaldia myrtioides Hooker
Gaedawakka castanocarpa (Roxb.) Kuntze

ຊື່ອື່ນ

ລາວ: ໝາກບົກຄາຍ ແລະ ໝາກໜາມ.
ໄທ: ຂີ້ໜອນ, ຂີ້ໜອນຂາວ, ອະກາງ, ຊື່ຊີ, ດັງເຂົ້າ, ດັງເຂົ້າເໝົາ, ບາຕູ, ປະດັງຂາວ, ໝາກອີກຄາງ, ສະໜັ່ນ ແລະ ໝັກຄວາຍ.
ຈີນ: 刺果树.

ສະຖານະພາບການອະນຸລັກ

Least Concern

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດໃຫຍ່. ລຳຕົ້ນສູງປະມານ 45 ແມັດ, ແຕກກິ່ງກ້ານຈຳນວນຫຼາຍ, ຜິວລຽບ, ເປືອກມີຮອຍແຕກ ຫຼື ມີເກັດ, ສີເທົາປົນສີຂາວ, ເປືອກໃນໜາ, ສີເຫຼືອງປົນສີເທົາ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງສະຫຼັບ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບຮີ, ກ້ວາງ 3-5 ຊມ, ຍາວ 7-15 ຊມ, ໂຄນໃບແຫຼມ, ຂອບລຽບ, ປາຍໃບຮຽວແຫຼມ ຫຼື ເປັນຕິ່ງໜາມ, ແຜ່ນໃບໜາຄ້າຍຄືໜັງ, ໜຽວ, ຜິວໃບດ້ານເທິງສີຂຽວເຂັ້ມ, ລຽບ. ກ້ານໃບຍາວປະມານ 1 ຊມ, ມີຂົນອ່ອນນຸ້ມ. ຫູໃບກ້ວາງ ແລະ ບິດກຽວ, ບໍລິເວນໂຄນມີຂົນ. ຊໍ່ດອກມີຂົນຫຍາບແຂງ, ອອກບໍລິເວນງ່າມໃບ. ດອກຍ່ອຍສີຂຽວອ່ອນ ຫຼື ສີເຫຼືອງ. ກາບດອກຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບເກືອບກົມ, ຍາວປະມານ 3 ມມ. ເກສອນເພດຜູ້ຍາວປະມານ 1 ມມ, ຖານກ້ານຊູຖົງລະອອງມີຂົນ. ເຕົ້າໄຂ່ຍາວປະມານ 1 ມມ, ມີ 3 ຫ້ອງ, ປາຍຮວງຮັບແຍກອອກເປັນ 2 ແສກ, ຍາວ 1-2 ມມ. ໝາກຮູບເກືອບກົມ, ຍາວປະມານ 0.8-1.8 ຊມ, ສີເຫຼືອງປົນສີຂຽວ, ເມື່ອແກ່ຈະປ່ຽນເປັນສີນ້ຳຕານ, ມີຂົນແຂງດົກ, ໜາກແຫ້ງແລ້ວແຕກອອກເປັນ 3 ແສກ. ແກ່ນມີ 1-4 ແກ່ນ, ສີດຳລຽບມັນ, ມີເນື້ອສີແດງຫຸ້ມ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ອາຫານ:

ໃບອ່ອນ ແລະ ຍອດ: ກິນສົດ ຫຼື ເຮັດໃຫ້ສຸກຮັບປະທານເປັນອາຫານໄດ້.

ສັບພະຄຸນ:

ສານສະກັດດ້ວຍເມທານອລ: ສາມາດຕ້ານມະເລັງ ໂດຍການຢັບຢັ້ງເອັນໄຊມ໌ topoisomerase 1, ເຊິ່ງເປັນເອັນໄຊມ໌ທີ່ເຮັດໜ້າທີ່ໃນການມາຍກຽວຂອງ DNA ຊະນິດ supercoil ເຊິງມີຜົນກະທົບຕໍ່ການແບ່ງຕົວຂອງຈຸລັງມະເລັງ.
ສານສະກັດຈາກໃບ: ພົບສານສຳຄັນຫຼາຍຊະນິດ acetyl aleuritolic acid, aleuritolic acid, stigmasterol, rhizophorin C, oureatacatechin ແລະ ສານຜະລິດທຳມະຊາດໃນກຸ່ມ pimarane diterpenoid ຊະນິດໃຫມ່ໄດ້.

ສິ່ງປຸກສ້າງ:

ເນື້ອໄມ້: ມີສີແດງອ່່ອນ, ມີຄວາມແຂງປານກາງ, ເນື້ອແໜ້ນ ແລະ ໜຽວສາມາດນຳມາປຸກສ້າງເຮືອນ, ນຳມາເຮັດເຟີນິເຈີ້ ຫຼື ສ້າງເຮືອ.

ໝາຍເຫດ: ເປັນດອກໄມ້ທີ່ສວຍງາມແຕ່ແຝງໄປດ້ວຍອັນຕະລາຍ ຄື ຖ້າເກສອນຫຼົ່ນໃສ່ເສື້ອຜ້າໜາມຈາກເກສອນຈະຝັກຕົວຢູ່ໃນເສັ້ນໄຍເສື້ອຜ້າເຮັດໃຫ້ເກີດການລະຄາຍເຄືອງ

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Lim, R.C.J., Lindsay, S., Middleton, D.J., Ho, B.C., Leong, P.K.F., Niissalo, M.A., van Welzen, P.C., Esser, H.-J., Ganesan, S.K., Lua, H.K., Johnson, D.M., Murray, N.A., Leong-Škorničková, J., Thomas, D.C., Ibrahim, A. (2018). New records and rediscoveries of plants in Singapore. Gardens' Bulletin Singapore 70 (1): 67–90.

Suzuki, K., Laongpol, Ch., Sridith, K. (2005). Phytosociological studies on vegetation of coastal dunes at Narathiwat. Tropics,14(3).

Samuel, Rosabelle, Kathriarachchi, H., Hoffmann, P., H.J. Barfluss, M., J. Wurdack, K., C. Davis, Ch., Mark, W. (2005). Chase Molecular phylogenetics of Phyllanthaceae: evidence from plastid matK and nuclear PHYC sequences. American Journal of Botany, 92(1): 132-141.

Laongpol, Ch., Suzuki, K., Sridith, K. (2005). Floristic composition of the terrestrial coastal vegetation in Narathiwat, Peninsular Thailand.THAI FOR. BULL. (BOT.) 33: 44–70.

Majumdar, K., Datta, B.K. (2014). A quantitative checklist of woody angiosperm diversity, population structure and habitat grouping in Trishna Wildlife Sanctuary of Tripura, northeast India. Check List 10(5): 976–996.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY