ຕົ້ນກວັກ

ການນຳໃຊ້

ອາຫານ

ພືດເປັນຢາ

ສີ່ງປູກສ້າງ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Garcinia celebica L. / CLUSIACEAE

ຊື່ພ້ອງ

Discostigma febrile Miq.
Garcinia affinis Wall. ex Pierre
Garcinia basacensis Pierre
Garcinia benthamii Pierre
Garcinia broewas Boerl.
Garcinia cornea L.
Garcinia fabrilis Miq.
Garcinia ferrea Pierre
Garcinia hombroniana Pierre
Garcinia jawoera Pierre
Garcinia kingii Pierre ex Vesque
Garcinia krawang Pierre
Garcinia kurzii Pierre
Garcinia massoniana Klotzsch ex Planch. & Triana
Garcinia porrecta Wall. ex Vesque
Garcinia rumphii Pierre
Garcinia sintang Boerl.
Garcinia speciosa Wall.
Oxycarpus indica Buch.-Ham. ex Wall.
Stalagmitis celebica (L.) G.Don

ຊື່ອື່ນ

ໄທ: ພະຫວາ, ວານ້ຳ, ກວັກໄໝ, ໝາກກວັກ, ສົ້ມໂມງປ່າ, ຂວາດ, ໝາກດະຂີ້ນົກ, ໝາກປ່ອງ ແລະ ສານສີປ່ອງ.
ອັງກິດ: Seashore Mangosteen.

ສະຖານະພາບການອະນຸລັກ

Near Threatened

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດກາງ. ລຳຕົ້ນຕັ້ງຊື່, ສູງ 10-18 ມ, ເປືອກຕົ້ນບາງ, ເປັນສີເທົາປົນສີດຳ, ເປືອກມີຢ່າງສີເຫຼືອງ, ຕົ້ນ, ໃບ ແລະ ໝາກມີຢາງສີຂາວ, ມີຕົ້ນແຍກເພດຄືຕົ້ນຜູ້ ແລະ ຕົ້ນແມ່. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງກົງກັນຂ້າມກັນ, ຮູບຮີ, ຮູບຂອບຂະໜານ ຫຼື ຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ກວ້າງ 4-8 ຊມ, ຍາວ 8-15 ຊມ, ໂຄນໃບແຫຼມ, ຂອບລຽບ, ປາຍຮຽວແຫຼມ ຫຼື ຮຽວແຫຼມ, ແຜ່ນໃບໜາຄ້າຍຄືໜັງ, ຜິວລຽບທັງສອງດ້ານ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກ, ອອກບໍລິເວນປາຍກິ່ງ, ດອກແຍກເພດ. ດອກເພດຜູ້ບານເຕັມທີກວ້າງປະມານ 2 ຊມ, ສີເຫຼືອງອ່ອນ, ກິ່ນຫອມ. ກາບດອກມີ 4 ກາບ, ກາບວົງນອກຮູບໄຂ່, ກາບວົງໃນເປັນຮູບໝາກໄຂ່ຫຼັງ, ກີບດອກມີ 4 ກີບ, ຮູບກົມ, ເນື້ອໜາ, ມີລັກສະນະຂອງກ້ານກີບເລັກນ້ອຍ. ເກສອນເພດຜູ້ຈຳນວນຫຼາຍ. ດອກເພດແມ່ເປັນດອກດ່ຽວ, ມີຂະໜາດເທົ່າກັບດອກຜູ້. ກາບດອກ ແລະ ກີບດອກມີ 4 ກີບ. ເຕົ້າໄຂ່ຈັບເທິງ, ປາຍຮວງຮັບແຍກອອກເປັນ 6-8 ແສກ. ໝາກຮູບໄຂ່, ມີຂະໜາດເສັ້ນຜ່າສູນກາງ 1-2 ຊມ, ຍາວ 1.5-3 ຊມ, ມີກາບດອກຕິດຈົນເປັນໝາກ, ເປືອກລຽບ, ໝາກອ່ອນເປັນສີຂຽວ, ເມື່ອແກ່ຈະປ່ຽນເປັນສີເຫຼືອງ, ສິີສົ້ມ ແລະ ສີແດງໃນທີ່ສຸດ. ແກ່ນມີ 1 ແກ່ນ, ລັກສະນະແປຍາວ, ມີລັກສະນະເປັນຮ່ອງ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ອາຫານ:
    ໝາກ: ໝາກສຸກສາມາດກິນເປັນໝາກໄມ້ໄດ້.
ສັບພະຄຸນ:
    ຮາກ: ຕົ້ມດື່ມຫຼັງເກີດລູກຊ່ວຍບຳລຸງ ແລະ ບັນເທົາອາການຄັນ.
    ເປືອກຕົ້ນ ແລະ ໃບ: ຕົ້ມດື່ມເປັນຢາຫຼຸດໄຂ້, ເປັນຢາຮັກສາແຜ, ຊ່ວຍຮັກສາແຜໃນປາກ.
    ໃບ: ໃບແຫ້ງຕົ້ມດື່ມເປັນຢາລະບາຍອ່ອນໆ.
    ດອກ: ດອກແຫ້ງນຳມາຕົ້ມດື່ມຊ່ວຍຈະເລີນອາຫານ, ແກ້ໄຂ້, ຊ່ວຍຮັກສາລົມ ແລະ ເລືອດເສຍ.
    ໝາກ: ມີລົດສົ້ມໃຊ້ເປັນຢາລະບາຍໄດ້.
    ເປືອກໝາກ: ເປັນຢາແກ້ອາການຖອກທ້ອງ.
ຂໍ້ມູນທາງວິທະຍາສາດ:
    ເປືອກ: ເມື່ອນຳມາສະກັດໂດຍວິທີໂຄຣມາໂຕກາຟີ ແລະ ການຕົກພຶກຈະໄດ້ສານບໍລິສຸດ 4 ປະເພດດັງນີ້: benzophenones, biphenyls, triterpenes ແລະ xanthones.
    ສານ biphenyls และ triterpenes ບໍລິສຸດ: ສາມາດຕ້ານເຊື້ອເອດໄດ້ທັງລະດັບຈຸລັງ ແລະ ລະດັບໂມເລກຸນໄດ້ເປັນຢ່າງດີ, ສາມາດຂ້າເຊື້ອມະເຮັງ ແລະ ຊ່ວຍຫຼຸດອາການບວມຂອງແພຈຸລັງໄດ້ອີກດ້ວຍ.
ສິ່ງປູກສ້າງ:
    ເນື້ອໄມ້: ເປັນໄມ້ເນື້ອແຂງ, ເນື້ອລະອຽດ ແລະ ສີແດງງາມຈຶ່ງນຳໃຊ້ເຂົ້າໃນການກໍ່ສ້າງໄດ້ດີ.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Sutthinon, P., Samuels, L., Meesawat, U. (2018). Male functionality in Garcinia celebica L., a candidate ancestor species of mangosteen (G. mangostana L.). Botany 96: 685–693.

Sofian, F.F., Tjitraresmi, A., Runadi, D., Tanti, G.A., Hamida, A., Halimah, E., Subarnas, A., Setia Asih, P.B. (2018). In vitro antiplasmodial activity of Dysoxylum caulostachyum (Miq) and Garcinia celebica (L) leaf extracts against Plasmodium falciparum. Ferry Ferdiansyah Sofian et al., . 10(2): 391-393.

Lailati, M. (2017). Karakteristik morfologi dan anatomi daun genus Garcinia dataran tinggi. Pros sem nas masy biodiv indon, 3(3): 407-411.

Elfita, E., Muharni, M., Latief, M., Darwati, D., Widiyantoro, A., Supriyatna, S., H. Bahti, H., Dachriyanus, D., Cos, P., Maes, L., Foubert, K., Apers, S., Pieters, L. (2009). Antiplasmodial and other constituents from four Indonesian Garcinia spp. Phytochemistry 70: 907–912.

Nazre, M. (2010). Historical review and notes on the correct scientific name for seashore mangosteen. Genet Resour Crop Evol, 57:1249–1259.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY