ຢາຫົວ / China Smilax

Use

Food

Medicine

Scientific Name / Family

Smilax glabra Roxb. / Smilacaceae

Synonyms

Smilax glabra Roxb.
Smilax glabra var. maculata H.Lév.

Other Names

ລາວ: ຢາຫົວມ ຫົວໂປ່ງເປ່ງ
ໄທ: ຢາຫົວ, ເຂົາເຢັນຕາຍ.
ຫວຽດນາມ: ໂທຝຸກລີນ, ກູຂຸກຂັກ, ດາຍຣຸດແຮ, ດາຍຈັກ, ດາຍຄຸມ.
ກໍາປູເຈຍ: ພາປຣາ, ຊຣາມ.
ຈີນ: ຕູຟູລິງ

Botanical Description

ຢາຫົວ ເປັນພືດເຄືອ ຍາວປະມານ 5-6 ມ, ມີມືກ້ຽວຍາວ 15 ຊມ ຢູ່ຕາມຂໍ້. ລຳມີໜາມ ແລະໜາ 3-5 ມມ. ຫົວຂອງມັນເປັນສີນໍ້າຕານແດງ, ຂະໜາດ 40-80 x 3-5 ຊມ. ໃບມີຂະໜາດ 8-12 x 2-3 ຊມ, ຮູບຄ້າຍຫອກ ຫາ ສ້ວຍຍາວ,ເນື້ອໃບແຂງ, ມີສາມເສັ້ນກ່າງໃບ ແລະ ມີກ້ານໃບ ຍາວ 3 ຊມ. ຊໍ່ດອກມີປາຍພຽງ ຫຼື ມົນ,ມີດອກ ສີຂາວເຫຼືອງ ປະມານ 20-25 ດອກ . ໝາກເປັນສາມຫຼ່ຽມ, ສີຄາມປົນດຳ, ເສັ້ນຜ່າກາງ 5-8 ມມ ແລະ ມີ 1 ຫາ 3 ແກ່ນ.ອອກດອກເປັນຊໍ່ຕາມງ່າມໃບ ໃນແຕ່ລະຊໍ່ຈະມີດອກປະມານ 10-20 ດອກ ດອກມີຂະໜາດນ້ອຍ ເປັນສີເຫຼືອງອົມຂຽວ ກີບດອກມີ 6 ກີບ ກີບດອກຍາວປະມານ 2.5-3 ຊັງຕີແມັດ, ກ້ານດອກຍາວປະມານ 4-15 ມິນລີ.

Description of Use

ຢາຫົວ ໃຊ້ເປັນຢາພື້ນເມືອງ ແລະ ຢາແຜນປະຈຸບັນ ເພື່ອປົວໂລກໝາກໄຂ່ຫຼັງ ແລະ ອາການເຈັບປວດຂໍ້ກະດູກຕ່າງໆ. ຊາວບ້ານມັກເອົາຫົວຂອງມັນມາຕົ້ມນໍ້າດື່ມ ໂດຍສະເພາະແມ່ນໃຫ້ຜູ້ຍິງ ຢູ່ກຳກິນ. ໝາກຂອງມັນກິນໄດ້ ແລະ ສາມາດໃຊ້ຜະລິດເປັນສານ ສະເຕຣອຍຊາໂປນີນ (steroidsaponines). ລຳຂອງມັນສາມາດນຳໃຊ້ເຮັດເຫຼົ້າ ຊ່ວຍຍ່ອຍອາຫານ.ຢາຫົວເປັນສ່ວນປະສົມຂອງຢາຫຼາຍຕໍາລາ, ບຳລຸງ, ບໍາລຸງແມ່ກຳ.ໃນຂະແໜງຢາພື້ນເມືອງ ແລະ ການແພດເພີ່ນໃຊ້ຢາຫົວເປັນຢາປົ່ວປະດົງຄໍ່, ເຈັບປວດຕາມກະດູກ, ເຮັດໃຫ້ເສັ້ນເອັນແຂງແຮງ, ເປັນຢາບຳລຸງ, ຖ່າຍເບົາສະດວກ, ຂັບຖ່າຍທາດເບື່ອອອກຈາກຮ່າງກາຍ, ປົ່ວຕຸ່ນເປື່ອຍຄັນຄາຍ. ຢ່າຫົວຍັງຖືກໃຊ້ເປັນທາດປະສົມສຳຮອງ, ທັງນີ້ກໍ່ເພາະວ່າມັນເປັນຕົວນຳສົ່ງເຮັດໃຫ້ຢາຖືກດູດຊືມໄດ້ດີເຂົ້າໃນຮ່າງກາຍ. ນອກນັ້ນເພີ່ນຍັງໃຊ້ຢາຫົວມາຜະລິດເປັນເຄື່ອງດື່ມທີ່ປອດເຫຼົ່າ. ມື້ໜຶ່ງກິນ 10-20 ກຼາມ ຫຼື ຫຼາຍກວ່ານັ້ນໃນຮູບຢາຕົ້ມ.

References / Citations

NAFRI, NUoL, SNV. Non-Timber Forest Products in the Lao PDR. A Manual of 100 Commercial and Traditional Products. The National Agriculture and Forestry Research Institute.

Smitinand, T. & Larsen, K. (eds.) (1975). Flora of Thailand 2: 1-484. The Forest Herbarium, National Park, Wildlife and Plant Conservation Department, Bangkok.

Leroy, J.-F. (ed.) (1983). Flore du Cambodge du Laos et du Viêt-Nam 20: 1-175. Muséum National d'Histoire Naturelle, Paris.

Yuan JZ, Dou DQ, Chen YJ, et al. (September 2004). "[Studies on dihydroflavonol glycosides from rhizome of Smilax glabra]". Zhongguo Zhong Yao Za Zhi (in Chinese). 29 (9): 867–70.

Tiantian She, Chuanke Zhao, Junnan Feng, Lixin Wang, Like Qu, Ke Fang, Shaoqing Cai, and Chengchao Shou. 2015. Sarsaparilla (Smilax Glabra Rhizome) Extract Inhibits Migration and Invasion of Cancer Cells by Suppressing TGF-β1 Pathway. PLoS One. 2015; 10(3): e0118287.

Contributors

ຮຽບຮຽງ: ສີວິໄລ ອິນທະວົງ, ແກ້ກວດ: ແກ້ວອຸດອນ ສຸວັນນະກູມມານ