ຕົ້ນຕອງເຕົາເລືອດມ້າ

Use

Fibre

Medicine

Scientific Name / Family

Mallotus paniculatus (Lam.) Müll. Arg. / EUPHORBIACEAE

Synonyms

Croton appendiculatus Elmer
Croton paniculatus Lam.
Echinus trisulcus Lour.
Lasipana tricuspis Raf.
Mallotus albus (Roxb. ex Jack) Müll.Arg.
Mallotus chinensis Lour.
Mallotus chinensis Müll. Arg.
Mallotus cochinchinensis Lour.
Mallotus paniculatus var. paniculatus
Mappa cochinchinensis Spreng.
Ricinus chinensis Thunb.
Rottlera alba Roxb. ex Jack
Rottlera cochinchinensis (Lour.) K.Koch
Rottlera mappoides Dalzell
Rottlera paniculata (Lam.) A.Juss.
Rottlera peltata Wight
Trewia discolor Sm.
Trewia tricuspidata Willd.

Other Names

ໄທ: ສອຍດາວ, ສະຕີຕົ້ນ, ສະຫຼັດປ້າງ ແລະ ແສດ.
ຈີນ: 白楸.
ຫວຽດນາມ: Bái bài, Bông bệt ແລະ Bùm bụp nâu.

Botanical Description

ຈັດເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດນ້ອຍ. ລຳຕົ້ນສູງ 3-6 ມ, ກິ່ງອ່ອນ ແລະ ຍອດອ່ອນມີເກັດສີຂາວ ຫຼື ສີນ້ຳຕານອ່ອນປົກຄຸມຢ່າງໜາແໜ້ນ, ເປືອກນອກລຽບ ແລະ ບາງ, ລອກງ່າຍ, ສີນ້ຳຕານ. ໃບດ່ຽວ, ອອກວຽນສະຫຼັບ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບສາມຫຼ່ຽມ, ກ້ວາງ 3-6 ຊມ, ຍາວ 8-10 ຊມ, ໂຄນໃບມົນ ຫຼື ແຫຼມ, ຂອບລຽບ ຫຼື ເປັນວັກຕື້ນ, ປາຍແຫຼມ ແລະ ປາຍແສກຍາວເປັນຫາງ, ມີຕ່ອມ 1 ຄູ່ຢູ່ບໍລິເວນໂຄນໃບ, ແຜ່ນໃບບາງຄ້າຍຄືເຈ້ຍ, ຜິວໃບດ້ານເທິງສີຂຽວເຂັ້ມ, ຜິວກ້ຽງ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມມີຂົນຮູບດາວສີຂາວປົກຄຸມຢ່າງໜາແໜ້ນ, ໃບແກ່ສີເຫຼືອງ. ກ້ານໃບຍາວ 6-10 ຊມ, ສີແດງ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈະ, ອອກຕາມງ່າມໃບ ແລະ ປາຍກິ່ງຫ້ອຍລົງ, ຍາວ 35-45 ຊມ. ດອກຍ່ອຍແຍກເພດໃນຕົ້ນດຽວກັນ, ສີຂາວປົນສີເຫຼືອງ, ບໍ່ມີກີບດອກ. ດອກເພດຜູ້ອອກແບບກະຈຸກ, ມີປະມານ 10 ດອກ. ກາບດອກມີ 3-4 ກີບ. ເກສອນເພດຜູ້ມີຈຳນວນຫຼາຍ. ດອກເພດແມ່ມີ 1-2 ດອກ. ກາບດອກມີ 4-5 ກາບ. ໝາກຂ້ອນຂ້າງກົມ, ມີ 3 ພູ, ເປືອກມີໜາມອ່ອນໂຄ້ງງໍກະຈາຍຢູ່ທົ່ວ. ແກ່ນຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບກົມ, ມີປະມານ 3 ແກ່ນ, ສີດຳ.

Description of Use

ພືດເສັ້ນໄຍ:
    ເປືອກ: ມີເສັ້ນໄຍທີ່ໜຽວສາມາດໃຊ້ເຮັດເຊືອກໄດ້, ໃຊ້ສຳລັບເຮັດສາຍ ແລະ ໃຊ້ເຮັດເສື້ອແຈັກເກັດຂອງຜູ້ຊາຍ.
ສັບພະຄຸນ:
    ຮາກ: ຕົ້ມດື່ມຫຼັງເກີດລູກ.
    ໃບ: ມີສັບພະຄຸນແກ້ໄຂ້.
    Indumentum ຂອງໃບອ່ອນ: ຖືກນຳໄປໃຊ້ກັບການຕັດອະໄວຍະວະເພດ.
ຄຸນປະໂຫຍດ:
    ເນື້ອໄມ້: ເນື່ອງຈາກມີນ້ຳໜັກເບົາຈຶ່ງນຳໄປເຮັດໄມ້ຂີດໄຟ, ກ່ອງບັນຈຸ, ເຍື້ອກະດາດ, ແຜ່ນໜັງ, ໂຄງສ້າງເບົາ ແລະ ຍັງໃຊ້ເປັນເຊື້ອເພີງໄດ້ອີກ.
    ໃບ: ເປັນອາຫານຂອງຊ້າງປ່າ.
    ລຳຕົ້ນ: ເປັນໄມ້ບຸກເບີກປ່າ.

References / Citations

Purnomo, S.H., Bratawinata, A., Simarangkir, B.D.A.S., Matius, P. (2015). Vegetation diversity in the high-severity burned over forest areas in East Kalimantan, Indonesia. Academia Journal of Agricultural Research 3(9): 213-218.

Siregar, M., W. Purnomo, D., M.-Siregar, H., Witono, J.R. (2020). Vegetation and ecoregion analysis at Sipirok Botanic Gardens, South Tapanuli, North Sumatra, Indonesia. Biodiversitas, 21(6): 2526-2535.

Hong, V.N.T., Rivière, C., T. Hong, Q., Chataigné, G., N. Hoai, N., Dejaegher, B., Tistaert, Ch., N.T. Kim, Th., P. Van, K., Heyden, Y.V., C. Van, M., Quetin-Leclercq, J. (2011). Identification by LC-ESI-MS of Flavonoids Responsible for the Antioxidant Properties of Mallotus Species from Vietnam. Natural Product Communications, 6(6): 813-818.

Sierra, S.E.C., Van Wellzen, P.C. (2005). A taxonomic revision of mallotus (Euphorbiaceae) in malesia. Blumea 50: 249–274.

Contributors

Duangkhae KEONOY