ຕົ້ນສະໂພ / Sa Phro

Use

Energy

Food

Medicine

Ornamental

Scientific Name / Family

Balakata baccata (Roxb.) H.-J.Esser / Euphorbiaceae

Synonyms

Carumbium baccatum (Roxb.) Kurz
Excoecaria affinis Griff.
Excoecaria baccata (Roxb.) Müll.Arg.
Sapium baccatum Roxb.
Sapium dacdece Buch.-Ham. ex Wall.
Sapium hexandrum Wall.
Sapium populifolium Wall. ex Wight
Stillingia baccata (Roxb.) Baill.
Stillingia paniculata Miq.

Other Names

ຊື່ລາວ: ຕົ້ນລັບແລ, ຕົ້ນພະໂພ.
ຊື່ໄທ: ໂພບາຍ, ກະດາດ, ຂ້າວເຢັນ, ເຄືອເປາະ, ມະດີຄວາຍ, ມະມ່ະ, ມະມຸ່, ມັກໝັກ, ມາມະ, ໝ້ຽງນົກຄໍ້, ແມແມະ, ສະລີດົງ, ສະລີນົກ ແລະ ເຍື່ອຈົງ.
Chineses: 浆果乌桕 jiang guo wu jiu

Botanical Description

ຕົ້ນສະໂພຈັດເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນ. ລຳຕົ້ນກົມ, ສູງປະມານ 25 ມ, ພາກສ່ວນແກ່ສີເທົາ ຫຼື ສີນ້ຳຕານ. ໃບດ່ຽວ, ອອກວຽນອອກກິ່ງ, ຮູບຮີ, ຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບຂອບຂະໜານ, ກ້ວາງ 4-6 ຊມ, ຍາວ 8-20 ຊມ, ກົກໃບບ້ຽວ ຫຼື ມົນ, ຂອບໃບເປັນຄື້ນ, ປາຍແຫຼມ ຫຼື ຮຽວແຫຼມ, ແຜ່ນໃບໜາຄ້າຍຄືໜັງ, ຜິວໃບດ້ານເທິງສີຂຽວເຂັ້ມ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມສີຂຽວອ່ອນ ຫຼື ສີເທົາ, ມີປຸ່ມກະຈາຍຢູ່ທົ່ວ. ມີຫູໃບຮູບຫຼິ່ມ, ຍາວປະມານ 1.5 ມມ, ຫຼົ່ນງ່າຍ. ຊໍ່ດອກແບບກະຈຸກແຍກຂະແໜງ, ກ້ານດອກຍາວປະມານ 1 ມມ. ດອກແຍກເພດໃນຕົ້ນດ່ຽວກັນ, ກາບດອກແຍກອອກເປັນ 2 ແສກ, ບໍ່ມີກີບດອກ. ດອກເພດຜູ້ອອກແບບກະຈຸກ, ມີ 5-6 ດອກ, ເກສອນເພດຜູ້ມີ 2 ອັນ. ດອກແມ່ເປັນດອກດ່ຽວ, ຈັບໃຕ້ດອກເພດຜູ້, ມີ 3-13 ດອກ, ຍາວປະມານ 1 ມມ, ເຕົ້າໄຂ່ມີ 2 ຫອ້ງ, ແຕ່ລະຫ້ອງມີ 1 ເມັດໄຂ່, ຄໍເຕົ້າໄຂ່ສັ້ນ, ປາຍຮວງຮັບແຍກອອກເປັນ 2 ແສກ, ຍາວ 1-2 ມມ. ໝາກຮູບກົມ ຫຼື ຮູບໄຂ່, ມີເສັ້ນຜ່າສູນກາງຍາວປະມານ 0.8-1 ຊມ, ໝາກສຸກສີແດງ ຫຼື ສີດຳ. ແກ່ນມີ 2-3 ແກ່ນ, ຂະໜາດປະມານ 5 ມມ.

Description of Use

ເປັນອາຫານ: ໝາກສຸກກິນໄດ້, ບາງຄັ້ງໃຊ້ປຸ່ງອາຫານ.

ສັບພະຄຸນ: ໃບ ແລະ ຮາກ ໃຊ້ເປັນຢາຂັບປັດສະວະ, ແກ້ອາການໝາກໄຂ່ຫຼັງອັກເສບ, ແກ້ອາການບວມ ແລະ ຊ່ວຍຂັບພິດ.

ພືດປະດັບ: ສາມາດນຳມາປູເປັນພືດປະດັບຕາມສວນສາທາລະນາລັດ. ນອກຈາກນີ້ແລ້ວຍັງປູກເປັນໄມ້ບຸກເບີກເພື່ອຟື້ນຟູປ່າ,

ໃຫ້ພະລັງງານ: ເນື້ອໄມ້ສາມມາດນຳມາເປັນຟື່ນເພຶ່ອເຮັດເປັນເຊື້ອເພືອງໄດ້, ແກ່ນຍັງສາມາດນຳມາກໍໄຟໄດ້ອີກ.

References / Citations

V. Lamxay, (2014). Plant Inventory Survey In the Hin Nam No National Protected Area: Botanical Report. Biology Department, Faculty of Science, National University of Laos (NUOL).

V. Lamxay, F. Hallé, J. Prosperi, J.-M. Bompard, P. Blanc, B.R. Ramesh, N. Ayyapan and S. Cardinal, (2018). Rapport d'avancement botanique de l'expédition Opération Canopée (ex Radeau des Cimes) au Laos: Inventaire de la biodiversité des canopées forestières du Laos (IBCFL). Faculty of Science, National University of Lao PDR, Dongdok Campus, Vientiane Capital, P.O. Box 7322, Lao PDR; Opération Canopée. La Combe, 34380 Rouet, France; CIRAD, UMR AMAP. Bd de la Lironde TA A-51/ PS 2, 34398 Montpellier cedex 5, France; CNRS. Fonctionnement, évolution et mécanismes régulateurs des écosystèmes forestiers tropicaux (Ecotrop), 91800 Brunoy, France and Institut Français de Pondichéry. 11, Saint Louis Street, Pondicherry 605 001, India.

B.SINGH, S. K. BORTHAKUR, S.J. Phukan PHUKAN and B. K. SINHA, (2012). Assessing Ethical Values and Threat Status ASPARAGUS FOREST (STEMONA TUBEROSA LOUR.): Case Study in Himalaya, East India. Botanical Survey of India, Eastern Regional Circle, Shillong, Meghalaya, India and Department of Botany, Gauhati University, Guwahati, Assam, India.

W. Mahakham, (2011). DNA barcodes of plants: basic concept, application and limitation. Applied Taxonomic Research Center, Department of Biology, Faculty of Science, Khon Kaen University, Khon Kaen 40002, Thailand.

O. Neamsuvan and S. Tanthien, (2558). Medicinal Plants Used for Women’s Healthcare from Khao Phanom Bencha National Park, Krabi Province. Thai Pharmaceutics, Faculty of Traditional Thai Medicine, Prince of Songkla University and Khao Phanom Bencha National Park, Department of national parks, wildlife and plant conservation.

O. Neamsuvan, S. Tanthien and S. Petchboon, (2014). A Survey of Medicinal Plants for Restoratives from Khao Phanom Bencha National Park, Krabi Province. 1 Faculty of Traditional Thai Medicine, Prince of Songkla University, Hat Yai, Songkhla 90110, Thailand and 2 Khao Phanom Bencha National Park, Department of National Parks, Wildlife and Plant Conservation, Mueang, Krabi 81000, Thailand.

Contributors

ດວງແຂ ແກ້ວນ້ອຍ