ຕົ້ນກຳລັງຊ້າງສານ

ການນຳໃຊ້

ພືດເປັນຢາ

ພືດປະດັບ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Anaxagorea luzonensis A. Gray / ANNONACEAE

ຊື່ພ້ອງ

Anaxagorea fruticosa (Teijsm. & Binn. ex Miq.) Scheff.
Anaxagorea zeylanica Hook.f. & Thomson
Rhopalocarpus fruticosus Teijsm. & Binn. ex Miq.

ຊື່ອື່ນ

ໄທ: ກຳລັງງົວເຖິກ, ຊ້າງົວເຖິກ, ກຳລັງທໍລະພີ, ຊະແມບ, ປູນ, ໄມ້ປູນ, ປຸນທາ, ຕີນຕັ່ງ ແລະ ຕີນຕ້າງ.
ຈີນ: 蒙蒿子(meng hao zi).

ສະຖານະພາບການອະນຸລັກ

Least Concern

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ລຳຕົ້ນຈັດເປັນໄມ້ເຄືອ ຫຼື ໄມ້ຟຸ່ມເລືອ, ຈັດເປັນໄມ້ເນື້ອແຂງ, ຕາມລຳຕົ້ນມີໜາມແຂງກະຈາຍຫ່າງໆ, ບໍລິເວນກິ່ງມີຢາງເປັນຂໍ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງສະຫຼັບ, ຮູບຮີ ຫຼື ຮູບຂອບຂະໜານ, ກວ້າງ 3-6 ຊມ, ຍາວ 10-16 ຊມ, ໂຄນໃບກົມ ຫຼື ມົນ, ຂອບລຽບ, ປາຍແຫຼມ ຫຼື ຮຽວແຫຼມ, ແຜ່ນໃບຂ້ອນຂ້າງໜາ ແລະ ແຂງ, ຜິວໃບດ້ານເທິງສີຂຽວເຂັ້ມ, ຜິວລຽບມັນ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມສີຂຽວອ່ອນ. ກ້ານໃບຮູບກົມ, ຍາວ 0.5-2 ຊມ. ດອກອອກດ່ຽວ ຫຼື ອອກເປັນກະຈຸກ, ມີ 2-3 ດອກ, ອອກຕາມງ່າມໃບ, ລຳຕົ້ນ ແລະ ກິ່ງກ້ານ, ສີຂຽວອົມຂາວ. ກ້ານດອກຍາວ 0.5-1 ຊມ. ໃບປະດັບດອກມີ 1 ຄູ່. ກາບດອກມີ 3 ກີບ, ຮູບໄຂ່ກວ້າງ, ຍາວປະມານ 5 ມມ. ກີບດອກວົງໃນມີ 3 ກີບ, ຮູບຂອບຂະໜານ, ຍາວປະມານ 1.5 ຊມ, ກີບວົງໃນມີ 3 ກີບ, ຮູບຫອກ, ຍາວ 0.6-1 ຊມ, ມີກາບກີບສັ້ນໆ. ເກສອນເພດຜູ້ຍາວປະມານ 3 ມມ. ເຕົ້າໄຂ່ມີ 5-7 ຫ້ອງ. ໝາກມີ 3-6 ໜ່ວຍ, ຮູບກະບອງ, ຍາວ 1.5-3 ຊມ. ກ້ານໝາກຍາວ 1.5-2 ຊມ. ແກ່ນມີ 2 ແກ່ນ, ຮູບໄຂ່ປີ້ນ, ຍາວປະມານ 1 ຊມ, ສີນ້ຳຕານດຳເປັນມັນວາວ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສັບພະຄຸນ:

ຮາກ ແລະ ເນື້ອໄມ້: ບຳລຸງເລືອດ, ເຮັດໃຫ້ທາດສົມບູນຂຶ້ນ, ບຳລຸງເສັ້ນເອັນ, ແກ້ປວດເມື່ອຍຕາມຮ່າງກາຍ, ບຳລຸງກຳລັງ, ບຳລຸງກະດູກໃຫ້ແຂງແຮງ ແລະ ເປັນຢາອາຍຸວັນນະ.
ເປືອກ ແລະ ເນື້ອໄມ້: ໃຊ້ດອງເຫຼົ້າຊ່ວຍບຳລຸງກຳລັງ, ແກ້ກະໄສ, ບຳລຸງໝາກໄຂ່ຫຼັງ, ແກ້ກ້າມຊີ້ນເຊື່ອມ ແລະ ເສັ້ນເຊື່ອມ.
ໃບ: ເປັນຢາຫຼຸດໄຂ້, ແກ້ກະເພາະອາຫານ, ເປັນຢາຊູກຳລັງ, ຮັກສາອາການເສີມສະມັດຕະພາບທາງເພດ, ຊ່ວຍບຳລຸງເລືອດ, ເສີມສ້າງກ້າມຊີ້ນ ແລະ ເປັນຢາຮັກສາພະຍາດໄຂຂໍ້.
ດອກ: ໃຊ້ເປັນຢາຫອມຊ່ວຍບຳລຸງຫົວໃຈ.

ອົງປະກອບເຄມີທີ່ພົບ:

ສານສະກັດດ້ວຍເຫຼົ້າຈາກລຳຕົ້ນ: Alkaloids ແລະ ກຸ່ມ Tannins ທັງທີ່ເປັນ hydrolysable tannins ແລະ condensed tannins. ນອກນີ້ຍັງພົບສານກຸ່ມ Flavonoids ເຊັ່ນ anthocyanidin, leucoanthocyanidin, catechin, aurone, flavone, dihydroflavonol ແລະ flavonol.

ພືດປະດັບ: ນຳມາປູກເປັນພືດປະດັບເນື່ອງຈາກດອກມີກິ່ນຫອມ.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Endress, P.K., Armstrong, J.E. (2011). Floral development and floral phyllotaxis in Anaxagorea (Annonaceae). Annals of Botany 108: 835 –845.

Gonda, R., Takeda, T., Akiyama, T. (2000). Studies on the Constituents of Anaxagorea luzonensis A. GRAY. Chem. Pharm. Bull. 48(8) 1219-1222.

Sabphon, Ch., Sermboonpaisarn, Th., Sawasdee, P. (2012). Cholinesterase inhibitory activities of xanthones from Anaxagorea luzonensis A. Gray. Journal of Medicinal Plants Research, 6(21).

Umali, A.G.A., L. Malabrigo, P.Jr., Replan, E.L. (2018). Floral Diversity and Habitat Assessment at Mt. Malarayat Brgy. Malitlit, Lipa City, Batangas. Ecosystems & Development Journal 8(1): 3–14.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY