ດອກຈັນບ້ານ / Star Anise

ການນຳໃຊ້

ພືດເປັນຢາ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Illicium verum Hook.f./SCHISANDRACEAE

ຊື່ພ້ອງ

ຊື່ອື່ນ

ໄທ: ໂປຍກັກ, ໂປຍກັກຈີນ, ຈັກທາແປດກີບ ແລະ ແປດແສກ.
ຝຣັງ: Chinese star anise, Star anise, Star aniseedແລະ Badiane.
ອາລັບ: Badian.
ອິນເດຍ: Badian khatai.
ມາເລຍເຊຍ: Bunga lawang.
ມາຍາລາລຳ: Thakolam.

ສະຖານະພາບການອະນຸລັກ

Least Concern

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດນ້ອຍ. ລຳຕົ້ນສູງປະມານ 18 ຊມ, ເນື້ອໄມ້ແຂງ, ຍອດອ່ອນເປັນສີຂຽວ. ໃບດ່ຽວ, ອອກວຽນສະຫຼັບ, ຮູບຮີ ຫຼື ຮູບຫອກປີ້ນ, ກ້ວາງ 3-5 ຊມ, ຍາວ 8-10 ຊມ, ໂຄນໃບແຫຼມ, ຂອບລຽບ, ປາຍແຫຼມ ຫຼື ວ້ຳຕື້ນ, ແຜ່ນໃບໜາຄ້າຍຄືໜັງ, ສີຂຽວເຂັ້ມ. ດອກດ່ຽວ, ອອກບໍລິເວນງ່າມໃບ ແລະ ປາຍຍອດ, ຮູບກົມ ຫຼື ຮູບຖ້ວຍ, ສີເຫຼືອງອ່ອນ. ກີບດອກມີ 10 ກີບ, ຮູບຮີກ້ວາງ ຫຼື ຮູບຂອບຂະໜານ, ຂອບກີບມີຂົນ. ກ້ານດອກຍາວປະມານ 4 ຊມ, ໝາກເປັນຮູບດາວ, ມີກີບອ້ອມຮອບ, ມີ 5-13 ກີບ, ສ່ວນຫຼາຍມີ 8 ກີບ, ໝາກແຫ້ງ, ກີບໝາ, ໝາກແກ່ສີນ້ຳຕານ. ແກ່ນມີ 1 ແກ່ນຕໍ່ກີບ, ຮູບໄຂ່, ແປ, ຜິວສີນ້ຳຕານລຽບ ແລະ ເຫຼື້ອມ, ມີກິ່ນຫອມ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ສັບພະຄຸນ:

ໝາກ: ຊ່ວຍບຳລຸງທາດໃນຮ່າງກາຍ, ຊ່ວຍເພີ່ມພູມຕ້ານທານໃຫ້ກັບຮ່າງກາຍ, ຊ່ວຍເພີ່ມຄວາມອົບອຸ່ນໃຫ້ກັບຮ່າງກາຍ, ຊ່ວຍຂັບເສມຫະ, ຊ່ວຍຂັບລົມ, ຊ່ວຍແກ້ອາການປວດທ້ອງ, ແກ້ອາການທ້ອງອືດ, ແກ້ຈຸກສຽດໃນທ້ອງ, ຊ່ວຍແກ້ອາການອາຫານບໍ່ຍ່ອຍ, ຊ່ວຍຂັບລົມໃນລຳໄສ້, ຊ່ວຍແກ້ປັດສະວະຂັດ, ໃຊ້ເປັນຢາກະຕຸ້ນ, ຊ່ວຍແກ້ອັນທະບວມ ແລະ ໄສ້ເລື່ອນ.
ແກ່ນ: ເມື່ອນຳໄປສະກັດຈະໄດ້ສານ Shikimic acid ເປັນສານຕັ້ງຕົ້ນໃນການສັງເຄາະສານ Tamiflu, ຕ້ານເຊື້ອໄວຣັດໄດ້ຫຼາຍຊະນິດ, ແກ້ໄຂ້ຫວັດ ແລະ ໄຂ້ຫວັດໃຫຍ່, ຊ່ວຍແກ້ຫວັດ, ຫຼຸດໄຂ້, ຊ່ວຍບັນເທົາອາການຫຼອດລົມອັກເສບ, ຊ່ວຍຂັບນ້ຳດີ, ຊ່ວຍເພີ່ມສະມັດຕະພາບທາງໃຫ້ກັບກ້າມເນື້ອ, ຊ່ວຍລະງັບຄວາມເຈັບປວດ, ຊ່ວຍຮັກສາພະຍາດ Rheumatism, ລະງັບອາການປວດຂໍ້, ເຈັບກະດູກ, ເຈັບຫຼັງ, ເຈັບແອວ, ຊ່ວຍແກ້ຕະຄິວ ຫຼື ເໜັບຊາຕາມຂໍມື ແລະ ຂໍຕີນ.
ນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍ: ແກ້ອາການໄອ, ໃຊ້ປະສົມເປັນຢາຜົງ, ມີນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍ 1-4 ຍົດໃຊ້ຂ້າເຊື້ອພະຍາດ, ຊ່ວຍເພີ່ມຄວາມຕ້ອງການທາງເພດ, ຊ່ວຍເພີ່ມສະມັດຕະພາບຂອງອະໄວຍະວະເພດຍິງ ແລະ ຈະຊ່ວຍເພີ່ມການລັງນ້ຳນົມຂອງແມ່ຍິງຫຼັງຄອດລູກ.

ປະໂຫຍດ:

ອຸດົມໄປດ້ວຍແຄລຊຽມທີ່ຊ່ວຍບຳລຸງກະດູກ ແລະ ແຂ້ວ, ທາດເຫຼັກທີ່ຊ່ວຍໃນການບຳລຸງເລືອດ.
ໝາກ ແລະ ແກ່ນໃຊ້ເປັນເຄື່ອງເທດ ແລະ ປຸງເປັນຢາ.
ໃຊ້ໃນການແຕ່ງກິ່ນອາຫານ ແລະ ຍັງໃຊ້ແຕ່ງກິ່ນເຄື່ອງດື່ມ, ເຂົ້າໜົມ, ເຄັກ ແລະ ອື່ນໆ.
ນ້ຳມັນທີ່ໄດ້ຈາກການກັ່ນດ້ວຍອາຍນ້ຳເປັນສ່ວນປະສົມເປັນຢາແກ້ໄອ ແລະ ຢາອື່ນໆ, ໃຊ້ໃນການດັບກິ່ນ ແລະ ດັບກິ່ນເໝັນ, ນ້ຳຫອມ, ເຄື່ອງສຳອາງ, ຄີມ, ໂລຊັ່ນບຳລຸງຜິວ, ສະບູ່, ນ້ຳຢາບ້ວນປາກ, ຢາຖູແຂ້ວ ແລະ ອື່ນໆ.

ຄຸນຄ່າທາງໂພຊະນາການຕໍ່ 100 ກຼາມ: ໂປຣຕີນ 31%, ຄາໂບໄຮເດຣດ 31%, ເສັ້ນໄຍອາຫານ 38%, ໄຂມັນ 0%, ວິຕາມິນເອ 10.5%, ວິຕາມິນຊີ 35%, ແຄລຊຽມ 65%, ທາດເຫຼັກ 62%, ໂພແທກຊຽມ 31% ແລະ ໂຊດຽມ 1%.

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

Fritz, E., M. Olzant, S., Langer, R. (2008). Illicium verum Hook. f. and Illicium anisatum L.: Anatomical Characters and their Value for Differentiation. Sci Pharm. 76: 65–76.

Tuseef Sayyar, H., Liaquat Raza, M., Assad, T. (2020). Effects of Methanol Extract of Illicium verum Hook.f on Coagulation Parameters in Rabbits. Pakistan journal of medicine and dentistry 9 (01).

Zhang, W., Zhang, Y., Yuan, X., Sun, E. (2015). Determination of Volatile Compounds of Illicium verum Hook. f. Using Simultaneous Distillation-Extraction and Solid Phase Microextraction Coupled with Gas Chromatography-Mass Spectrometry. Tropical Journal of Pharmaceutical Research October, 14(10): 1879-1884.

Luís, Â., Sousa, S., Wackerlig, J., Dobusch, D., Paula Duarte, A., Pereira, L., Domingues, F. (2019). Star anise (Illicium verum Hook. f.) essential oil: Antioxidant properties and antibacterial activity against Acinetobacter baumannii. Flavour Fragr J. 1–12.

Tanver rahman, M.D.R., Lou, Z., Zhang, J., Yu, Prasad Timilsena, F. Y., Zhang, C., Zhang, Y., M. Bakry, A. (2017). Star Anise (Illicium verum Hook. f.) as Quorum Sensing and Biofilm Formation Inhibitor on Foodborne Bacteria: Study in Milk. Journal of Food Protection, 80(4): 645–653.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

Duangkhae KEONOY