ຕົ້ນສົ້ມມໍ / Chebulic Myrobalans

ເປັນໄມ້ຢືນຕົ້ນຂະໜາດກາງເຖີງຂະໜາດໃຫຍ່, ສູງເຖີງ 20–30 ແມັດ, ເຮືອນຍອດກົມກວ້າງ, ເປືອກແຕກເປັນສະເກັດຫ່າງໆມີສີເທົາອົມດຳ, ເປືອກໃນສີເຫຼືອງອ່ອນ, ເປືອກຊັ້ນໃນມີນ້ຳຢາງສີແດງ. ໃບດ່ຽວ, ກົງກັນຂ້າມ, ຮູບໄຂ່ແກມຮູບໃບຫອກ ກວ້າງ 5–10 ຊັງຕີແມັດ, ຍາວ 11–18 ຊັງຕີແມັດ, ປາຍໃບມົນ ຫຼື ເປັນຕີ່ງແຫຼມ, ຂອບໃບລຽບ, ແຜ່ນໃບໜຽວຄ້າຍແຜ່ນໜັງ, ຜີວໃບດ້ານເທີງເປັນເງົາມັນມີຂົນເລັກນ້ອຍ, ມີເສັ້ນຂະແໜງໃບຂ້າງລະ 5–8 ເສັ້ນ, ກ້ານໃບຍາວ 1.5–3 ຊັງຕີແມັດ. ມີຂົນຄືໄໝ, ມີຕ່ອມ 1 ຄູ່ ໃກ້ໂຄນໃບ. ດອກອອກເປັນຊໍ່ ຫຼື ຊໍ່ແຍກແຕກແໜງ, ມີ 3–5 ຊໍ່, ສີຂາວອົມເຫຼືອງມີກິ່ນຫອມ, ເກີດຢູ່ຊອກໃບ ຫຼື ປາຍກີ່ງ, ຍາວ 5–8.5 ຊັງຕີແມັດ, ບໍ່ມີກ້ານຊໍ່ດອກ ຫຼື ກ້ານຊໍ່ດອກສັ້ນ, ດອກສົມບູນເພດມີຂະໜາດນ້ອຍ 0.3–0.4 ຊັງຕີແມັດ. ໃບປະດັບຮູບແຖບຍາວ 3–3.5 ມີນລີແມັດ, ປາຍແຫຼມມີຂົນສັ້ນນຸ່ມທັງສອງດ້ານ, ກາບດອກ 5 ກາບ, ສີຂາວອົມສີເຫຼືອງໂຄນເຊື່ອມຕິດກັນເປັນຮູບຖ້ວຍ, ປາຍແຍກເປັນແສກ ກ້ຽງຄືຮູບສາມຫຼ່ຽມ, ມີເກສອນເພດຜູ້ 10 ອັນຢື່ນພົ້ນອອກຈາກກາບດອກ, ກ້ານຊູເກສອນຍາວ 3–3.5 ມີນລີແມັດ, ກ້ຽງ. ຈານຖານດອກມີຂົນ, ເກສອນເພດແມ່ມີເຕົ້າໄຂ່ຢູ່ເທີງວົງກາບ, ກ້ານເກສອນເພດແມ່ຍາວ 2–3.5 ມີນລີແມັດ, ຖານຮອງດອກນູນ ແລະ ມີຂົນໜາແໜ້ນ. ໝາກຮູບຮີ ຫຼື ເກືອບກົມ ກວ້າງ 2–2.5 ຊັງຕີແມັດ, ຜີວກ້ຽງ ຫຼື ມີສັນຕື້ນໆຕາມທາງຍາວ 5 ສັນ. ເມື່ອແກ່ມີສີຂຽວອົມສີເຫຼືອງ ຫຼື ສີຂຽວປົນສີນ້ຳຕານແດງ. ແກ່ນແຂງມີ 1 ແກ່ນ.