ມັນດ້າງ / Sweet Potato

ການນຳໃຊ້

ອາຫານ

ສີນຄ້າ

ພືດເປັນຢາ

ຊື່ວິທະຍາສາດ / ຕະກຸນ

Ipomoea batatas (L.) Lam. / Convolvulaceae

ຊື່ພ້ອງ

Ipomoea batatas var. apiculata (M. Martens & Galeotti) J.A. McDonald & D.F. Austin
Ipomoea batatas var. edulis (Thunb.) Makino
Ipomoea batatas var. leucantha (Jacq.) Nishiyama
Ipomoea batatas var. littoralis (Blume) Nishiyama
Ipomoea batatas var. lobata Gagnep. & Courchet
Ipomoea batatas var. porphyrorhiza Griseb.
Ipomoea batatas f. trifida Moldenke

ຊື່ອື່ນ

ລາວ: ມັນດ້າງ.
ໄທ: ມັນເທດ, ມັນແກວ, ຍອດມັນແກວ, ມັນຫຼາ, ຍອດມັນຫຼອງ, ໝັກອ້ອຍ,ແຕລໍ.
ຈີນ: ຮວງກົ້ວ.

ບັນຍາຍລັກສະນະພືດສາດ

ເປັນລົ້ມລຸກທີ່ມີອາຍຸຫຼາຍປີ, ໂດຍຫົວຂອງມັນດ້າງຈະເກີດຈາກການຂະຫຍາຍຕົວຂອງຮາກ ຊື່ງເນື້ອໃນຮາກ. ຫົວຮູບຊົງກະບອກ, ຫົວຮຽວ, ທ້າຍຮຽວ, ສ່ວນທາງກາງປຸ່ງອອກ, ສີຜີວຂອງຫົວ ແລະ ສີຂອງເນື້ອໃນຫົວຈະແຕກຕ່າງກັນໄປຕາມສາຍພັນໂດຍອາດຈະເປັນສີແດງ, ສີເຫຼືອງ, ສີຂາວ ຫຼື ສີນວນ ແລະ ມັກຈະມີຮາກຂະແໜງເກີດໃນຮ່ອງຂອງຫົວ. ຜີວຂອງຫົວອາດຈະລຽບ. ໃບດ່ຽວອອກລຽງສະຫຼັບເທີງຂໍ້ຂອງລຳຕົ້ນ ລັກສະນະຂອງໃບເປັນຮູບໄຂ່ກວ້າງ, ໃບມີຂະໜາດກວ້າງປະມານ 3–11 ຊັງຕີແມັດ ແລະ ຍາວປະມານ 3–15 ຊັງຕີແມັດ, ຜີວໃບລຽບ ຫຼື ອາດມີຂົນຂະໜາດນ້ອຍ. ດອກສີຂາວ, ກີບດອກເປັນສີບົວປົນສີມ່ວງ, ມີກີບດອກ 5 ກີບ, ໂຄນກີບດອກເຊື່ອມຕິດກັນເປັນຮູບກວາຍຍາວປະມານ 3–4.5 ຊັງຕີແມັດ. ໝາກແຫ້ງ ແລະ ແຕກໄດ້ແບບບໍ່ເປັນລະບຽບ, ໝາກມີເປືອກຫຸ້ມແຂງລັກສະນະຂອງໝາກເປັນແບບແຄັບຊູນມີຊ່ອງ 4 ຊ່ອງ ຫຼື ໜ້ອຍກວ່ານັ້ນ.

ບັນຍາຍການນຳໃຊ້

ຫົວມັນດ້າງເປັນແຫຼ່ງຄາໂບໄຮເດຣດຊັ້ນດີທີ່ໃຫ້ພະລັງງານບໍ່ມີພິດໃນຮ່າງກາຍແບບອາຫານທີ່ແປຮູບຈາກແປ້ງ ແລະ ນ້ຳຕານແບບອື່ນໆຈິ່ງສາມາດນຳມາໃຊ້ຮັບປະທານແທນເຂົ້າໄດ້. ໂດຍຄຸນຄ່າທາງໂພສະນາການຂອງຫົວມັນດ້າງຕໍ່ 100 ກຼາມປະກອບໄປດ້ວຍພະລັງງານ 100 ແຄລໍລີ, ແປ້ງ 25 ກຼາມ, ໂປຣຕີນ 1.7 ກຼາມ, ໄຂມັນ 0.3 ກຼາມ, ນ້ຳ 70 ກຼາມ, ແຄໂຣທີນ (ສະເພາະຫົວເນື້ອສີເຫຼືອງ) 2.000–5.000 ໜ່ວຍ, ວິຕາມີນບີ 10.1 ມິນ/ກຼາມ, ວິຕາມີນບີສອງ 0.05 ມີນລີກຼາມ, ວິຕາມີນບີສາມ 0.7 ມີນລີກຼາມ, ວິຕາມີນຊີ 25 ມີນລີກຼາມ ເປັນຕົ້ນ. ນອກນັ້ນໃບຍັງໃຊ້ຮັກສາຝີໄດ້ດ້ວຍການນຳໃບມາຕຳປະສົມກັບເກືອໃຊ້ໂພະຝີ, ນ້ຳຄັ້ນຈາກຫົວໃຊ້ເປັນຢາທາແກ້ແຜໄຟໄໝ້, ເຄືອມັນດ້າງໃຊ້ຕົ້ມກັບນ້ຳດື່ມເປັນຢາແກ້ໄຂຂໍ້ອັກເສບ ແລະ ຍອດອ່ອນນຳມາແກງໃຫ້ສະຕີຫຼັງເກີດລູກຮັບປະທານຈະຊ່ວຍເຮັດໃຫ້ມີນ້ຳນົມ.

ຄຸນຄ່່າດ້ານໂພຊະນາການຕໍ່ 100 ກຼາມ

kcal 106
Water 71.9 (g)
Protein 0.6 (g)
Fat 0.5 (g)
Carb 23.5 (g)
Fiber 2.4 (g)
ASH 1.1 (g)
Ca 66 (mg)
P 31 (mg)
Na 3 (mg)
K 5 (mg)
Fe 0.7 (mg)
Cu 0.10 (mg)
Zn 0.2 (mg)
Retinol (mcg) 0
Carotene 13 (mcg)
Vitamin B1 0.16 (mg)
Vitamin B2 0.07 (mg)
Vitamin B3 0.60 (mg)
Vitamin C 36 (mg)
micronutSc 0.93

ເອກະສານອ້າງອີງ / ການອ້າງອີງ

ພາກວິຊາເພສັຊພືກສາສາດ. 2539. ໜັງສືສະໝຸນໄພພື້ນບ້ານລ້ານນາ. ( ຄະນະເພສັຊສາດ, ມະຫາວິທະຍາໄລມະຫິດົນ). “ມັນດ້າງ”. ໜ້າ 132.

ຈຸໄຣຣັດ ເກີດດອນແຝກ. 2013. ໜັງສືສະໝຸນໄພຫຼຸດໄຂມັນໃນເລືອດ 140 ຊະນິດ. “ມັນດ້າງ”. ໜ້າ 152.

ຮັກໄຊ ຄຸຣຸບັນເຈີດຈິດ, ນະຣົງ ແດງປ່ຽມ, ກຳພົນ ເມືອງໂຄມພັສ, ເພັນຈັນ ສຸທານຸກຸນ, ທັດສະໄນ ເພີ່ມສັດ ແລະ ພັນທະກາ ລັດຕະນະໂກສົນ. 2017. ການປັບປຸງພັນມັນດ້າງເພື່ອການບໍລິໂພກສົດ. ວາລະສານວິຊາການກະເສດ ປີທີ 35 ສະບັບທີ 2 ພຶດສະພາ-ສິງຫາ. ໜ້າ 164 – 175.

ຜູ້ຮ່ວມມືໃນການສ້າງ

ຮຽບຮຽງ: ສຸລິວົງ ກອງມະນີວົງ, ກວດແກ້: ແກ້ວອຸດອນ ສຸວັນນະກູມມານ