ແມງຊອນປີກສັ້ນ / Shortwinged mole cricket

Use

Food

Income

Scientific Name / Family

Neoscapteriscus abbreviatus (Scudder, 1869) / Gryllotalpidae

Synonyms

Scapteriscus abbreviates Scudder, 1869

Other Names

Thai: แมลงกระชอนปีกสั้น

Physical Description

ລັກສະນະທົ່ວໄປ: ແມງຊອນປີກສັ້ນເປັນແມງຊອນອີກຊະນິດໜຶ່ງທີ່ຄ້າຍຄືກັບແມງຊອນອັບຟຣິກາ ທີ່ປະຊາຊົນເຮົາສ່ວນຫຼາຍນິຍົມນໍາມາກິນເປັນອາຫານ, ຮ່າງກາຍແບ່ງອອກເປັນ 3 ສ່ວນຄື: ສ່ວນຫົວ, ສ່ວນເອີກ ແລະ ສ່ວນທ້ອງ. ຂະໜາດຮ່າງກາຍປານກາງຫາໃຫຍ່ ຮູບຮ່າງກົມເປັນຮູບທໍ່ຍາວ (ຂະໜາດຮ່າງກາຍຍາວປະມານ 22-29 ມມ). ຮ່າງກາຍເປັນສີນໍ້າຕານແດງ, ພາກສວ່ນເອີກຂະໜາດໃຫຍ່ເປັນສີນໍ້າຕານມີຈຸດສີດຳເປັນຈຸດໆ, ພາກສວ່ນທ້ອງຂ້ອນຂ້າງສັ້ນຈະມີຈຸດສີດຳຂອງແຕ່ລະປ້ອງເປັນແຖວຍາວຕາມດ້ານເທິງຂອງທ້ອງ. ແມງຊອນປີກສັ້ນຈະບໍ່ຮ້ອງອອກສຽງແຕ່ຈະໃຊ້ການສັ່ນສະເທືອນປະມານ 1-5 ຄັ້ງ ໃນການກ້ຽວພາລາສີໃນແຕ່ລະຄັ້ງ. ໜວດສັ້ນ-ນ້ອຍແຕ່ມີປ້ອງຈໍານວນຫຼາຍ. ລັກສະນະໜວດ: 1 ຄູ່ ສັ້ນ ເປັນແບບເສັ້ນດ້າຍ (Filiform), ລັກສະນະປາກ: ແບບກັດກິນ (Chewing type), ລັກສະນະປີກ: ເນື້ອປີກຂ້ອນຂ້າງໜາ 2 ຄູ່, ຄູ່ທໍາອິດຂ້ອນຂ້າງໜາ (Tegmina) ປົກຫຸມປີກຄູ່ຫຼັງ ແລະ ຄູ່ຫຼັງເປັນແຜນບາງໃສ (Membrane). ລັກສະນະຂາ: ມີ 3 ຄູ່ ເປັນແບບໄຕຄານ (Walking legs) ແຕ່ມີຂາຄູ່ໜ້າຈະມີຂະໜາດໃຫຍ່ເປັນຂາແບບຄັວດ(Digging leg), ຂາປ້ອງ Femur ມີຂະໜາດໃຫຍ່ແຂງແຮງ, ປ້ອງ Tibia ສັ້ນ ແລະ ມີໜາມແຂງ. ລັກສະນະຕາ: ຕາລວມ (Compound eyes) ຂະໜາດໃຫຍ່ 1 ຄູ່ ແລະ ຕາດ່ຽວຂ້ອນຂ້າງໃຫຍ່ (Ocelli). ແຫຼ່ງທີ່ພົບແມງຊອນ: ສາມາດພົບໄດ້ທົ່ວໄປຕາມດິນຕົມຕາມທົ່ງນາ, ຕາມແຄມແມ່ນໍ້າ, ຕາມກ້ອງຊາກເສດຕ່າງໆ. ອາຫານຂອງແມງຊອນ: ກິນໃບພືດ ແລະ ສັດເປັນອາຫານ (Omnivores).

Description of Use

ລາຄາຂາຍຕາມທ້ອງຕະຫຼາດ 35,000-50,000 ກີບ/ກິໂລກຼາມ.

Reproduction and Lifecycle

ການສືບພັນ (Reproduction): ການສືບພັນ ແລະ ວົງຈອນຊີວິດຂອງແມງຊອນປີກສັ້ນກໍ່ຄ້າຍຄືກັບແມງຊອນອັບຟຣິກາ ໂດຍອາໄສເພດຜູ້ ແລະ ເພດແມ່ ໃນການສືບພັນຂອງແມງຊອນຊະນິດນີ້ແມ່ນໃຊ້ການສັ່ນສະເທືອນຂອງຮ່າງກາຍໃນການກ້ຽວພາລາສີໃນການປະສົມພັນ ຊຶ່ງຊວງໄລຍະເວລາຂອງການສືບພັນຈະຢູ່ໃນລະຫວ່າງເດືອນ ເມສາ-ພຶດສະພາ ແຕ່ສາມາດໄຂ່ໄດ້ຕະຫຼອດປີ.
ໄລຍະໄຂ່ (Eggs): ແມງຊອນປີກສັ້ນຕົວແມ່ 1 ຕົວ ຈະວ່າງໄຂ່ປະມານ 80-120 ໜ່ວຍ, ກວ້າງປະມານ 2-3 ມມ, ຍາວປະມານ 1-1,7 ມມ. ໄຂ່ມີລັກສະນະສີຂີ້ເທົ່າຫາສີນໍ້າຕານຂຸ້ນມີຈຸດດໍາສອງຈຸດ, ຮູບຮ່າງຂອງໄຂ່ເປັນແບບແກ່ນໜາກຖົ່ວ. ສຳລັບການວ່າງໄຂ່ແມ່ນຈະເຈາະຮູລົງພື້ນດິນເປັນຮູໆ ທີ່ມີຄວາມເລິກຫາງຈາກໜ້າດິນປະມານ 5-30 ຊມ. ຊ່ວງໄລຍະເວລາທີ່ເປັນໄຂ່ຈະໃຊ້ເວລາປະມານ 10-40 ມື້ ຈຶ່ງແຕກມາເປັນໂຕອ່ອນ.
ໄລຍະເປັນໂຕອ່ອນ (Nymphs): ລັກສະນະຂອງໂຕອ່ອນທີ່ແຕກອອກມາຈາກໄຂ່ໃໝ່ຈະເປັນສີຂາວອ່ອນ ແລະ ຮ່າງກາຍຈະກ່າຍມາເປັນສີດຳພາຍໃນ 24 ຊົວໂມງ. ໄລຍະທີ່ເປັນຕົວອ່ອນນີ້ຈະເຈາະຮູຢູ່ຫ່າງຈາກໜ້າດິນປະມານ 20-25 ຊມ. ແຕ່ຈະຂຶ້ນກັບສະພາບຂອງອາກາດ(ຮ້ອນ, ເຢັນ) ແລະ ຄວາມອ່ອນ ແລະ ແຂງຂອງດິນ. ການລອກຄາບຂອງແມງຊອນຈາກຕົວອ່ອນມາເປັນຕົວເຕັມໄວປະມານ 8-10 ຄັ້ງ.
ໄລຍະໂຕເຕັມໄວ (Adults): ຂະໜາດຮ່າງກາຍປານກາງຫາໃຫຍ່ (ຂະໜາດຮ່າງກາຍປະມານ 22-29 ມມ). ຮ່າງກາຍເປັນສີນໍ້າຕານແດງ, ພາກສວ່ນເອີກຂະໜາດໃຫຍ່ເປັນສີນໍ້າຕານມີຈຸດສີດຳເປັນຈຸດໆ, ພາກສວ່ນທ້ອງຂ້ອນຂ້າງສັ້ນຈະມີຈຸດສີດຳຂອງແຕ່ລະປ້ອງເປັນແຖວຍາວຕາມດ້ານເທິງຂອງທ້ອງ. ຂາຄູ່ໜ້າເປັນຂາແບບຄັວດ, ປີກທັງ 2 ຄູ່ສັ້ນ, ຄູ່ໜ້າປົກຫຸມປີກຄູ່ຫຼັງ, ໜວດສັ້ນ-ນ້ອຍແຕ່ມີປ້ອງຈຳນວນຫຼາຍ. ແມງຊອນປີກສັ້ນບໍ່ສາມາດຜະລິດສຽງຮ້ອງໄດ້.

References / Citations

Parkman, J.P.; Frank, J.H. (1996). "Effects of Fenoxycarb on Reproduction of the Shortwinged Mole Cricket, Scapteriscus abbreviatus (Orthoptera: Gryllotalpidae)". Journal of Agricultural Entomology. 13 (2): 87–91.

Mole cricket Featured Creatures. Neoscapteriscus abbreviatus (Scudder) (Insecta: Orthoptera: Gryllotalpidae): University of Florida.

Fritz GN. 1983. A technique for separating mole crickets from soil. Florida Entomologist 66: 360-362

Matheny Jr EL. 1981. Contrasting feeding habits of pest mole cricket species. Journal of Economic Entomology 74: 444-445.

Hudson WG. 1987. Variability in development of Scapteriscus acletus (Orthoptera: Gryllotalpidae). Florida Entomologist 70: 403-404.

Charles A. Triplehorn and Norman F. Johnson. 2005. Borror and delong’s introduction to the STUDY OF INSECTS. 7th edition.

Matheny Jr EL, Tsedeke A, Smittle BJ. 1981. Feeding response of mole cricket nymphs (Orthoptera: Gryllotalpidae: Scapteriscus) to radiolabeled grasses with, and without, alternative foods available. Journal of the Georgia Entomological Society 16: 492-495

Contributors

ລີພອນ ໜໍ່ປະເສີດ (ພາກວິຊາຊີວະວິທະຍາ, ຄະນະວິທະຍາສາດທຳມະຊາດ, ມະຫາວິທະຍາໄລແຫ່ງຊາດ)