ພວງພີ່ / Pagoda Flower

Use

Food

Medicine

Ornamental

Scientific Name / Family

Clerodendrum paniculatum L / Lamiaceae

Synonyms

Caprifolium paniculatum Noronha
Cleianthus coccineus Lour. ex B.A.Gomes
Clerodendrum diversifolium Vahl
Clerodendrum pyramidale Andrews
Volkameria angulata Lour.
Volkameria diversifolia Vahl

Other Names

ລາວ: ພວງພີ່
ໄທ: ຈາດຟ້າ, ສາວສະຫວັນ, ນົມສາຫວັນ, ບົວລີງ, ພູເມືອກ, ພີງຈອງວາ.
ວຽດນາມ: ໂມຮົວໂດ, ແລວກາຍ.
ຈີນ: ຢວນຈິດາກີງ.
ອັງກິດ: Pagoda flower

Conservation Status

Least Concern

Botanical Description

ພວງພີ່ ເປັນພືດຟຸ່ມ. ລຳຕົ້ນຕັ້ງຊື່, ສູງ 1.5-3 ມ, ໜ້າຕັດທີ່ສ່ວນກົກລຳຕົ້ນ 2 ຊມ, ລຳຕົ້ນເປັນສີ່ຫຼ່ຽມ, ມີຂໍ້ໆ ແລະ ບໍ່ມີກິ່ງ, ເປືອກຕົ້ນມີລັກສະນະລຽບ, ສີນ້ຳຕານປົນຂຽວ, ບາງຄັ້ງມີຂົນ. ໃບດ່ຽວ, ອອກຮຽງກົງກັນຂ້າມສະຫຼັບຕັ້ງສາກ, ຮູບແບບຝາມື ຫຼື ຮູບໄຂ່ກ້ວາງ ຫຼື ຮູບໄຂ່ເກືອບກົມ, ກ້ວາງ 7-38 ຊມ, ຍາວ 4-40 ຊມ, ໂຄນໃບຮູບຫົວໃຈ, ຂອບແສກແຂ້ວເລືອຍ, ປາຍແຫຼມ, ມີຕ່ອມກະຈາຍຢູ່ທັງສອງດ້ານ, ຜິວໃບດ້ານເທິງມີສີຂຽວເຂັ້ມ, ລຽບ, ຜິວໃບດ້ານລຸ່ມສີຂຽວອ່ອນ, ມີຂົນຊາກຊາ. ກ້ານໃບຍາວ 3-15 ຊມ, ຫຼື ອາດຍາວກ່ວາ, ມີຮ່ອງຕາມລວງຍາວ. ຊໍ່ດອກແບບແຕກແໜ່ງຂະໜາດໃຫຍ່, ອອກບໍລິເວນປາຍຍອດ, ກ້ວາງ 15-20 ຊມ, ຍາວ 30-35 ຊມ, ສີແດງ ຫຼື ສີສົ້ມ. ກ້ານຊໍ່ດອກເປັນຫຼ່ຽມ. ດອກຍ່ອຍມີຈຳນວນຫຼາຍ. ກາບດອກມີ 5 ກາບ, ມີຂົນກະຈາຍດ້ານນອກ. ກີບດອກເຊື່ອມຕິດກັນເປັນຫຼອດ, ຍາວ 2 ມມ, ປາຍແຍກເປັນ 5 ແຊກ, ຮູບຂອບຂະໜານ ຫຼື ແກມຮູບໄຂ່, ຍາວ 0.7-1.4 ຊມ, ມີຂົນ ແລະ ຕ່ອມກະຈາຍຢູ່ດ້ານນອກ. ເຕົ້າໄຂ່ຈັບເທິ່ງກີບດອກ, ຮູບຮີ ຫຼື ຮູບເກືອບກົມ, ຍາວປະມານ 1 ມມ, ຜິວລຽບ, ຮວງຮັບແຍກອອກເປັນ 2 ແສກ. ໃບປະດັບດອກຮູບໄຂ່ ຫຼື ຮູບຮີ, ຍາວປະມານ 1-1.5 ຊມ. ໃບປະດັບຍ່ອຍຮູບແຖບ, ຮູບຫອກ, ຍາວປະມານ 5 ມມ. ໝາກຮູບກົມ, ຂະໜາດນ້ອຍ, ມີ 2-4 ພູ, ມີເສັ້ນຜ່າສູນກາງປະມານ 4-9 ມມ, ສີຂຽວ, ໝາກສຸກຈະປ່ຽນເປັນສີນ້ຳເງິນປົນຂຽວ ຫຼື ສີດຳ. ແກ່ນມີ 1 ແກ່ນ, ມີລັກສະນະແຂງ. ມີຢູ່ສອງພັນ ຄື: var. paniculatum ແລະ var.diversifolium C.B.Clarke

Description of Use

ສັບພະຄຸນ:

ຮາກ: ຊ່ວຍຫຼຸດຄວາມດັນເລືອດ ເນື່ອງຈາກມີນ້ຳມັນຫອມລະເຫີຍ ມີກິ່ນສະເພາະຕົວ ແລະ ມີສານ 2-asarone ຊ່ວຍຫຼຸດຄວາມດັນເລືອດ, ແຕ່ມີລາຍງານພົບວ່າເປັນພິດຕໍ່ຕັບ ແລະ ອາດເຮັດໃຫ້ເກີດມິເຣັງໄດ້, ໃຊ້ຝົນກັບນ້ຳແກ້ໄຂ້, ຊ່ວຍແກ້ໄຂ້ມາລາເຣຍ, ແກ້ໄຂ້ເໜືອ, ຊ່ວຍແກ້ໄຂ້, ຖ່າຍເປັນນ້ຳ ແລະ ຜື່ນຂື້ນບໍລິເວນໜັງ, ຊ່ວຍແກ້ວັນນະໂຣກ, ຄົນອິສານນຳຮາກມາຕົ້ມເພື່ອຊ່ວຍແກ້ອາການເຈັບຫົວ ແລະ ອາການເຈັບໃນເບົ້າຕາໄດ້ດີ, ຊ່ວຍຂັບເສມຫະ, ເຮັດໃຫ້ປວດຮາກ ໃຊ້ໃນກໍລະນີກິນສານພິດເຂົ້າໄປ ແລະ ຕ້ອງການຂັບສານພິດອອກຈາກທາງເດີນອາຫານ, ແກ້ອາການເຈັບທ້ອງ, ຂັບລົມທົ່ວຮ່າງກາຍ, ຊ່ວຍຂັບລົມໃນຮ່າງກາຍ, ໃຊ້ແກ້ເລືອດໃນທ້ອງ, ໃຊ້ເປັນຢາຖ່າຍ, ໃຊ້ຂັບນ້ຳຄາວປາໃນຜູ້ຍິງ, ນຳມາຝົນທາຮັກສາຝີ, ຊ່ວຍແກ້ປາດົງລົມ ແລະ ປາດົງໄຟ, ໃຊ້ຕົ້ມກັບນ້ຳດື່ມບຳລຸງນ້ຳນົມ.
ໃບ: ໃຊ້ຮັກສາອາການແໜ້ນເອິກ, ແກ້ລົມໃນຊ່ວງເອິກ, ນຳມາຕຳພອກຊ່ວງເອິກແກ້ອັກເສບ, ແກ້ພິດຝີດາດ, ນຳມາຕຳ ແລະ ພອກແກ້ກະດັນບວມ, ແກ້ອາການບວມໃຕ້ແຂນ, ໃບສົດນຳມາຕຳເປັນຢາຮັກສາອາການເຈັບຂໍ້ ແລະ ເຈັບປະສາດ.
ຕົ້ນ: ຊ່ວຍແກ້ພິດຝີ, ຊ່ວຍແກ້ພິດ, ແກ້ອາການອັກເສບເນື່ອງຈາກຂີ້ເຂັບ ແລະ ແມງປ໋ອງກັດ.
ດອກ: ຊ່ວຍແກ້ອາການຕົກເລືອດ ແລະ ແກ້ເລືອດໃນທ້ອງ, ແກ້ພິດຝີ ແລະ ຊ່ວຍແກ້ພິດທີ່ເກີດຈາກການຕິດເຊື້ອໄດ້ອີກ.
ຮາກ, ດອກ ແລະ ຕົ້ນ: ຊ່ວຍຫຼຸດໄຂມັນໃນເສັ້ນເລືອດ, ຊ່ວຍແກ້ຝີພາຍໃນ ແລະ ຊ່ວຍແກ້ພິດຈາກແມງໄມ້ກັດຕ່ອຍ.
ບໍ່ລະບຸສ່ວນທີ່ໃຊ້: ນຳມາປະສົມກັບຮາກຄາ ແລະ ຜັກຄາດເພື່ອຮັກສາປັດສະຫວະຂັດ ແລະ ໃຊ້ເຂົ້າຕຳລາຂັບນິ້ວ.

ປະໂຫຍດ:

ພືດປະດັບ: ປັດຈຸບັນໄດ້ມີການເພາະປູກເປັນໄມ້ປະດັບເນື່ອງຈາກມີດອກທີ່ສວຍງາມ.
ອາຫານ: ໃບອ່ອນນຳມາປະກອບອາຫານໄດ້.
ແກ່ນ: ສາມາດນຳມາເປັນສີຜ້າໄດ້ ໂດຍຈະໃຫ້ສີມ່ວງ.

References / Citations

NAFRI, NUoL,SNV. Non-Timber Forest Products in the Lao PDR. A Manual of 100 Commercial and Traditional Products. The National Agriculture and Forestry Research Institute.

Saydara, K. and Lamxay, V. 1999. Non-Timber Forest Products with commercial Potential in Lao PDR.

Whitmore, T.C. 1972. Tree Flora of Mlora of Malay, A manual for foresters.4 volumes.

Contributors

ຮຽບຮຽງ: ສີວິໄລ ອິນທະວົງ, ກວດແກ້: ແກ້ວອຸດອນ ສຸວັນນະກູມມານ